De woordenschat is het belangrijkste onderdeel van het machtig zijn van een taal. Het maakt hierbij niet uit of het gaat om het leren van een vreemde, exotische taal, of een kind dat de moedertaal aan het leren is. Een grote woordenschat getuigt doorgaans van een grotere intelligentie. Mensen men een grote woordenschat, hebben een groter vermogen tot abstract denken.
Dit onderdeel komt bij alle vormen van taal voor. Zo kan het hier gaan om alle woorden die een taal rijk is, maar bijvoorbeeld ook de woorden die een schrijver heeft gebruikt. Er zijn dus verschillend definities van dit begrip. In ieder geval is het bij kinderen zaak dat zij hun woordenschat zoveel mogelijk vergroten. Het is immers de belangrijkste gereedschap om ons uit te kunnen drukken op school of werk, evenwel in het sociale leven.
Inhoudsopgave
Actieve en passieve woordenschat
Allereerst is het nuttig de kennis van woorden te vergroten. Op die manier is het namelijk mogelijk te begrijpen wat mensen bedoelen als ze moeilijke woorden gebruiken. Daarnaast kan het vergroten van de vocabulaire ook helpen bij het begrijpen van teksten. Daarom is het belangrijk steeds weer nieuwe woorden te leren en bovendien de woordkennis op peil te houden.
In principe kunnen we onderscheid maken tussen twee soorten woordenschatten: de passieve woordenschat en de actieve woordenschat. In het geval van een passieve woordenschat spreken we van het totaal aantal woorden dat iemand herkent en begrijpt. De actieve woordenschat gaat over het totaal aantal woorden dat iemand zelf gebruikt als hij spreekt of schrijft.
Woordenschat vergroten
Het hebben van een groot vocabulaire is dus behoorlijk voordelig. Daarom geven we in dit artikel verschillende tips om de woordenschat te vergroten. Ten eerste is het raadzaam veel te lezen. Daardoor komt men nieuwe woorden tegen. In veel gevallen zijn de woorden af te leiden uit de context. In sommige gevallen verschaft de context niet voldoende duidelijkheid over een woord en dient deze te worden opgezocht in een woordenboek. Het is wetenschappelijk bewezen dat het leren van nieuwe woorden het gemakkelijkst gaat door boeken of tijdschriften te lezen die de lezer ook daadwerkelijk interesseert. Door te lezen wat men leuk vindt, houdt men het langer vol om te lezen en op die manier breidt de woordenschat zich ook sneller uit.
Het is niet erg prettig lezen als men voortdurend het woordenboek ter hand moet nemen. Daarom is het lezen van woorden in de content zo belangrijk. Soms lukt dit niet. We raden dan aan het lezen niet onmiddellijk stil te leggen, maar de woorden op een lijstje te noteren. Na het lezen kunnen de woorden dan opgezocht worden in het woordenboek. Deze methode werkt ook bij het kijken van het journaal. Het is belangrijk de woorden niet alleen op te zoeken, maar ook te onthouden.
Daarnaast: ken geen schaamte! Het is heel normaal te vragen naar de definitie van een woord dat men niet begrijpt. Vaak wordt gedacht dat het niet begrijpen van woorden een gebrek aan intelligentie is, maar studenten doen er goed aan hun docent te vragen naar de betekenis van een woord als zij deze niet begrijpen. Bij het stellen van vragen heeft men de mogelijkheid door te kunnen vragen. Bij het gebruik van een woordenboek is dit niet het geval.
Synoniemen gebruiken
Daarnaast kan het gebruik van synoniemen leiden tot een vergrootte woordenschat. Het gebruik van synoniemen is zeer nuttig, zodat men niet voortdurend terugvalt op het gebruik van dezelfde woorden. Bij het schrijven van (informatieve) artikelen is het immers zeer gebruikelijk synoniemen te gebruiken. Op deze manier blijft de lezer geboeid. Wie weinig synoniemen kent, kan zijn kennis uitbreiden aan de hand van een synoniemenwoordenboek. Daarnaast is ook het maken van kruiswoordpuzzels en Zweedse puzzels een aanrader. Bij deze puzzels wordt vaak naar het gebruik van synoniemen gebruikt.
Passieve woordenschat omzetten in een actieve woordenschat
We bespraken het verschil tussen de passieve en de actieve woordenschat al even. Het is belangrijk erbij stil te staan dat het één het ander niet uitsluit. Sterker nog: het is zelfs mogelijk de passieve woordenschat om te zetten in een actieve woordenschat. De passieve woordenschat zijn alle woorden die men kent, ook als hij ze zelf niet actief gebruikt. De actieve woordenschat houdt alle woorden die iemand kent en ook daadwerkelijk zelf gebruikt in.
Een goede manier om de woordenschat te vergroten, is door de passieve woordenschat over te nemen. Dit betekent dat iemand dus ‘na papegaait’. Gebruik woorden van een ander en probeer deze in de juiste context te zetten. Door het gebruik van woorden uit een ander zijn woordenschat, kan de eigen lexicon verrijkt worden. Op deze manier wordt de passieve variant omgezet naar een actieve vorm.
Voorvoegsels
In het Nederlands worden daarnaast veel voorvoegsels gebruikt. Bijvoorbeeld: tele, inter, arium of grafie. In veel gevallen betekenen deze prefixen iets: bijvoorbeeld ‘ver’ (tele)’ of ‘tussen’ (inter). Daar komen dan ook de woorden als telefoon, televisie of interactie vandaan. Door woorden ‘uit te pluizen’ is het mogelijk achter de betekenis van een woord te komen.
De belangrijkste manieren om de woordenschat te verrijken zijn dus veelal lezen en opzoeken. Maar men kan ook een woordweb maken. Zet het belangrijkste woord in het midden en plaats rondom de associaties bij dat woord. Spreek de woorden ook hardop uit. Op die manier blijven de woorden beter hangen.
Tot slot
De meest effectieve manier om de woordenschat te vergroten, is aan de hand van het VSCC –model van Verhallen (2000). Dit model bestaat uit: voorbewerken (het openen van netwerken en motiveren), semantiseren (het uitleggen van de betekenis van een woord), consolideren (het oefenen) en het controleren (toetsen). Volgens Verhallen zijn er bepaalde frequenties waarom men woorden het gemakkelijkst aanleert. Zo kan het lonen moeilijke woorden zeven keer te oefenen. Het controleren gaat aan de hand van een toets. Deze toets moet men ongeveer twee of drie keer afleggen. Om die reden kan het lezen van dezelfde boeken behoorlijk lonen.
