Omgaan met ADHD, het is niet altijd even makkelijk. Wanneer jij zelf ADHD hebt of iemand in jouw omgeving ADHD heeft dan is het prettig om te weten hoe jij hier mee om kunt gaan. Bij ADHD is er minder dopamine en noradrenaline beschikbaar in het voorste deel van de hersenen. Dit zijn neurotransmitters. Dit deel van de hersenen is betrokken bij het goed functioneren van de executieve functies. Hierbij kun je denken aan plannen en structureren, tijdmanagement en emotiecontrole.
Veel ADHD’ers voelen zich onbegrepen en veel mensen zonder ADHD (neurotypische mensen) hebben moeite met de gedachtegang van een ADHD’er te doorgronden. Als je wilt leren omgaan met ADHD dan is het goed om eerst te begrijpen hoe ADHD werkt en op welke manier deze gedragsstoornis in het brein werkt. In dit artikel zoomen we in op hoe je zelf met ADHD om kunt gaan en hoe je omgaat met anderen ADHD’ers.
Inhoudsopgave
Een korte introductie: ADHD
ADHD staat voor Attention Deficit/Hyperactivity Disorder. Dit betekent in het Nederlands kortgezegd “Problemen met aandacht/Hyperactiviteitsstoornis”. Vooral de combinatie van beiden maakt ADHD een vervelende stoornis, omdat mensen met deze stoornis juist vaak wel actief hun aandacht willen kunnen besteden en graag stil willen zitten. ADHD komt bij zowel volwassen als kinderen voor. Naar schatting heeft tussen 5 en 10% van de mensen ADHD. Een klein deel hiervan heeft ook echt een diagnose.
Mensen met ADHD hebben onder andere moeite om bij de les te blijven op school maar ook op latere leeftijd kunnen zij zich moeilijk storten op werk waar concentratie bij wordt vereist. Zo zal iemand met ADHD niet snel een kantoorbaan nemen waar zij vanaf 09:00 tot 17:00 elke dag stil achter hun computer zitten. Tenzij de ADHD’er de taak heel interessant vindt, dan is het wél mogelijk om stil te zitten en gedurende hele lange tijd te focussen. Dit verschijnsel wordt hyperfocus genoemd.
In het kort kunnen we de kenmerken van ADHD zo samenvatten:
- Moeite met plannen/structureren: moeite met concentreren op taken, slecht overzicht
- Hyperactiviteit: moeite met stilzitten, niet kunnen wachten op hun beurt, de drang hebben opdringerig gedrag te vertonen en ook zeer beweeglijk te zijn. Niet iedereen met ADHD heeft deze hyperactiviteit
- Moeite met focussen: slecht op 1 ding kunnen focussen, de indruk wekken niet goed te luisteren, verschillende dingen door elkaar heen doen.
Meer achtergrond informatie over ADHD kan je in dit artikel over ADHD lezen.
Als volwassene zelf leren omgaan met ADHD
Wanneer jij zelf ADHD hebt dan kan dit de nodige complicaties met zich meebrengen. Vaak loop je tegen flinke obstakels aan om bijvoorbeeld een diploma te halen of een baan te vinden die bij jou past. Dit kan ook een flinke impact hebben op jouw zelfvertrouwen en jouw persoonlijkheid in haar geheel. Je moet allereerst weten dat er net als jij nog miljoenen anderen zijn die net als jij moeite hebben om hier mee om te gaan, je bent dus niet de enige.
En dat is mooi, want veel van de andere volwassenen met ADHD hebben door de jaren heen geleerd wat wel en niet voor hun werkt, waardoor jij hun ervaring kunt gebruiken om te leren omgaan met ADHD. Jij kunt dit juist op een positieve manier gaan inzetten op school of voor jouw carrière.
ADHD medicatie
Wanneer jij bij de huisarts aankomt zal er al snel worden aangegeven dat de grootste problemen rondom ADHD opgelost kunnen worden met medicijnen. Ritalin, Concerta en Medikinet zijn vaak voorgeschreven medicijnen die in ieder geval voor korte tijd de zwaarste symptomen van ADHD kunnen verminderen. Toch spreken veel mensen met ADHD over vervelende bijwerkingen wanneer zij deze medicijnen voor langere tijd nemen. Deze medicijnen om ADHD symptomen te verminderen kunnen leiden tot vervelende hoofdpijn, slapeloosheid en soms zelfs hartkloppingen.
4 tips om om te gaan met ADHD
Daarom wordt er vanuit de medische wereld steeds meer druk gelegd op het feit dat je bij ADHD wat minder op de medicijnen moet gaan letten en vooral moet zorgen dat jij en jouw omgeving dusdanig zijn ingericht dat jij zo goed mogelijk met ADHD kunt omgaan.
Hier zijn een aantal tips die helpen om zelf om te gaan met ADHD:
- Zorg dat jij alles goed inplant en overzicht houdt: één van de grootste obstakels van ADHD is het behouden van overzicht. Dit kan ertoe leiden dat jij taken vergeet of bijvoorbeeld een deadline niet haalt. Door zelf alles goed op een (online) agenda in te plannen, zorg jij dat jouw hoofd leeg blijft terwijl je toch van iedere taak weet wanneer jij deze moet uitvoeren.
- Zorg voor voldoende ruimte: wanneer je veel drukte om je heen hebt, ervaar je ook veel meer drukte in jouw hoofd. Houd daarom jouw huis en vooral slaapkamer goed opgeruimd. Zo voorkom je dat jij continu door nieuwe impulsen wordt afgeleid. Houd ook specifieke plekken aan om jouw spullen neer te leggen, zoals de sleutels op een kastje naast de voordeur en een speciaal postvakje voor rekeningen die jij nog moet betalen.
- Maak actief gebruik van lijstjes: het gebruik van lijstjes voorkomt dat jij spullen vergeet. Ga je bijvoorbeeld sporten? Houd dan een lijstje aan met sportspullen die jij moet meenemen. Zo behoud jij de rust in jouw hoofd, want je hoeft niet alles te onthouden. Daarbij loop je ook niet tegen het probleem aan dat jij bijvoorbeeld jouw sportbroek vergeet en weer terug moet.
- Doe alles zo snel mogelijk: laat geen taken liggen, want dat levert alleen maar stress en onrust op. Als jij afwas hebt, zet dit dan direct in de vaatwasser of was het af. Moet je nog iemand bellen? Bel dan direct of stuur een Whatsapp-bericht.
Sommige mensen met ADHD geven aan dat meditatie ook helpt om rust in het hoofd te krijgen. Dit lijkt krom, omdat meditatie vereist dat jij stilzit, maar zodra men dit onder de knie heeft geven zij aan een flinke verbetering te merken. Aan de slag met meditatie? Lees onze lijst met top boeken over meditatie!
Vertel dat je ADHD hebt aan je omgeving
Je moet daarbij ook goed leren hoe jij met jouw eigen sociale omgeving omgaat wanneer het aankomt op deze gedragsstoornis. Zoals jij je kunt voorstellen, kan het mensen moeite kosten om direct te leren hoe zij met jou om moeten gaan. Het is daarom slim om mensen waar je vaker mee omgaat uit te leggen wat ADHD met jou doet en hoe jij op bepaalde momenten kunt reageren. Door mensen al vooraf veel informatie te geven over jouw gedrag in de toekomst, kan men hier gemakkelijker op anticiperen wanneer er iets gebeurt.
Kom je bijvoorbeeld in een hele chaotische dag terecht met jouw baas? Dan kan het vreemd lijken dat jij erg impulsief en hyperactief reageert. Dit kan een vervelende indruk achterlaten bij jouw baas, waardoor dit niet altijd positief uitpakt voor jouw carrière. Geef je dit echter al ruim vooraf aan, dan zal er vanuit de andere kant ook een beter begrip komen wanneer er chaos op de werkvloer voorkomt en kan jouw baas soms al vooraf zorgen dat jij hier zo min mogelijk last van ondervindt.
Dit geldt ook voor toekomstige relaties. Vooral als jij vaker met een vriend of vriendin optrekt is het prettig als zij op de hoogte zijn van jouw situatie. Dit is niets om je voor te schamen, tenslotte heeft een groot deel van de samenleving last van een van de vele stoornissen die zich in ons brein kunnen voordoen. Door hier open en eerlijk open te zijn kun je bepaalde situaties binnen de relatie al vooraf vermijden. Doe dit vooral wanneer jij op het punt staat met iemand samen te wonen, omdat hier binnen de dynamiek in de relatie ontzettend veel zal veranderen.
Gun de mensen om jou heen daarbij ook voldoende rust. Jouw onrust kan soms overslaan naar de ander waardoor zij ook anders met situaties omgaan. Begrijp dat ADHD ook voor de ander soms moeilijk kan zijn.
Leren omgaan met een volwassene met ADHD
Heeft iemand in jouw omgeving ADHD, zoals jouw collega, partner of een ouder familielid? Dan kan het in het begin extreem lastig zijn om hier mee om te gaan. Het gedrag dat door de ander wordt vertoond lijkt scheef en vaak buiten proporties. Gelukkig zijn er voldoende mensen die succesvol met mensen met ADHD kunnen omgaan. Het heeft een redelijke leercurve, maar uiteindelijk kun jij leren hoe jij goed omgaat met deze gedragsstoornis.
Boos worden heeft geen zin
Je moet allereerst begrijpen dat ADHD een stoornis is waar men niets aan kan doen. Boos worden dat bepaalde taken niet worden vervuld werkt daarom vaak contraproductief. In plaats daarvan kun jij beter juist helpen om meer overzicht te creëren in het leven van iemand met ADHD. Help bijvoorbeeld om samen een agenda op te stellen voor de belangrijke taken die moeten worden uitgevoerd.
Zorg voor een prettige omgeving
Het helpt voor mensen met ADHD ook om in een rustige omgeving te werken of te praten. Een meeting of afspraak in een druk restaurant is niet aan te raden, omdat hier simpelweg te veel impulsen zijn. Maar ook een rustige werkomgeving en woonomgeving zijn essentieel voor iemand met ADHD. Je helpt vooral wanneer jij zorgt dat er simpelweg zo min mogelijk impulsen in het leven van deze persoon zijn.
Neem zelf ook voldoende rust
Houd ook in de gaten dat jij zelf voldoende rust neemt. Het is erg lastig om veel met iemand met ADHD om te gaan en daar zelf niet door beïnvloed te worden. Uiteindelijk doe jij erg jouw best om te zorgen dat alles zo goed mogelijk is ingericht voor de ander, maar je moet op momenten voor jezelf kunnen kiezen. Hierdoor voorkom jij dat de stressniveau’s in jouw eigen hoofd niet te hoog oplopen en dat jij ook gewoon jouw eigen dingen kunt doen.
Tot slot
In dit artikel hebben we het onderwerp “hoe omgaan met ADHD” van twee kanten besproken:
- Hoe kan je zelf omgaan met ADHD als je zelf ADHD hebt.
- Hoe kan je als niet-ADHD’er omgaan met een volwassene met ADHD.
Wil je meer informatie over ADHD? Bekijk dan al onze artikelen over ADHD.
