Nachtmerries

Iedereen heeft wel eens een nachtmerrie, door kinderen ook wel ‘een enge droom’ genoemd. Je wordt zwetend wakker, je hart gaat tekeer en je voelt je opgelucht dat je niet langer in de enge situatie van jouw droom verkeert. Heb je af en toe een nachtmerrie? Dan is er niets aan de hand. Het is vervelend om een nachtmerrie te hebben, maar meer ook niet. Heb je regelmatig nachtmerries? Dan kan dit erg vervelend zijn. Niet alleen omdat je echt bang bent in je dromen, maar ook omdat je vele nachtmerries jouw slaap flink beperken.

Schrik jij regelmatig wakker uit een enge droom? Dan is de informatie in dit artikel zeker interessant. Op deze pagina lees je namelijk meer over nachtmerries. Je leest niet alleen wat nachtmerries zijn en hoe deze veroorzaakt worden, maar ook wat een nachtmerriestoornis is en hoe je van jouw vervelende nachtmerries af kunt komen. Zeker de tips op deze pagina zijn interessant als je regelmatig badend in het zweet wakker wordt.

Wat zijn nachtmerries?

Nachtmerries zijn angstige dromen. In de dromen staan negatieve emoties centraal. Denk hierbij aan woede, angst, verdriet en ga zo maar door. Je kunt bijvoorbeeld dromen dat je achtervolgd wordt door een enge verschijning, maar ook dat je valt, dat je verdrinkt of dat een dierbare overlijdt.

Veel dromen vergeet je direct na het ontwaken. Bij nachtmerries is dit vaak niet het geval. Omdat de emoties in je droom zo intens waren, weet je nog goed waar je over gedroomd hebt. Je herinnert je niet de hele droom, maar wel enkele vage (en doorgaans hele enge) beelden van je nachtmerrie. Was je nachtmerrie heel heftig, dan kun je nog lange tijd wakker liggen van je enge droom. Je slaapt slecht en voelt je de volgende dag moe.

Nachtmerries komen erg vaak voor. Bijna iedereen heeft wel eens een angstige droom. Sommige mensen dromen eens per maand eng, andere mensen hebben wekelijks meerdere nachtmerries. Zeker kinderen hebben veel last van nachtmerries. Dit gaat over naarmate ze ouder worden, al heb je als volwassene ook nog regelmatig te maken met nachtmerries.

De twee soorten nachtmerries

We onderscheiden twee soorten nachtmerries. Ten eerste zijn er posttraumatische nachtmerries. Deze nachtmerries ontstaan na een traumatische ervaring. De traumatische ervaring waar het om gaat, staat altijd centraal in je droom. Heb je bijvoorbeeld een ongeluk gehad en ben je hierdoor getraumatiseerd? Dan kun je nog langere tijd over dit ongeluk dromen. In dit geval heb je posttraumatische nachtmerries.

Veel mensen die een traumatische ervaring hebben gehad, hebben last van posttraumatische nachtmerries. Het gaat om ongeveer 75 procent van de mensen met een traumatische situatie in het verleden.

Heb je geen traumatische ervaring gehad, maar heb je wel regelmatig nachtmerries? Dan vallen jouw dromen in de tweede categorie enge dromen. Dit zijn nachtmerries zonder specifieke achtergrond. Deze nachtmerries ontwikkelen zich in de loop van het leven en gaan vaak over een specifiek thema. Denk hierbij aan verdrinking, vallen, moord en ga zo maar door. Je kunt ook nachtmerries met meerdere thema’s hebben, zoals ziekte, schaamte en verdrinking. In dit geval zijn je dromen regelmatig anders, maar komen bepaalde thema’s toch vaak terug.

Oorzaken

Bij kinderen worden nachtmerries vaak veroorzaakt door iets engs of naars dat het kind heeft meegemaakt. De betreffende gebeurtenis komt op een bepaalde manier terug in de nachtmerries die het kind heeft. Naarmate het kind ouder wordt, worden de nachtmerries minder. Dit komt omdat het kind steeds beter leert met enge en/of nare dingen om te gaan. Emoties worden beter verwerkt en daarom heeft het kind minder last van nachtmerries.

Ook volwassenen kunnen nachtmerries krijgen door een enge of nare gebeurtenis in het leven. Daarnaast hebben veel volwassenen enge dromen door bepaalde angsten. Denk hierbij aan de angst om de baan kwijt te raken, de angst om te scheiden, de angst om te overlijden en ga zo maar door.

Daarnaast kan het gebruik van alcohol en/of drugs nachtmerries veroorzaken. Wat velen niet weten, is dat zelfs bepaalde voedingsmiddelen voor nachtmerries kunnen zorgen. Uit onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat het eten van chocolade bij sommige mensen voor nachtmerries kan zorgen. Niet iedereen krijgt enge dromen na het eten van chocolade, maar gevoelige mensen lopen wel meer risico op nachtmerries als zij veel chocola eten.

Tot slot zijn er ook bepaalde medicijnen die nachtmerries kunnen veroorzaken. Dit zijn onder andere bètablokkers, procarbazine en barbituraten. En stop je juist met het nemen van een bepaald medicijn? Dan kun je ook last krijgen van nachtmerries. Dit is onder andere het geval bij medicijnen als benzodiazepines en ethanol.

Symptomen

Als je een nachtmerrie hebt gehad, word je meestal wakker. Niet rustig en uitgerust, maar met een angstig, rusteloos, gefrustreerd en/of verdrietig gevoel. De meeste nachtmerries komen wat later in de nacht voor, tijdens de lichte slaap of REM-slaap.

Nachtmerries brengen niet veel lichamelijke symptomen met zich mee. Door de angst kan je hartslag wat versneld zijn, je ademhaling kan wat sneller zijn dan normaal en je kunt korte tijd overmatig zweten door je enge droom. Verder heb je na een nachtmerrie niet veel lichamelijke symptomen.

Nachtmerries en bijkomende klachten

Heb je regelmatig nachtmerries? Dan kun je te maken krijgen met de bijkomende klachten van enge dromen. Deze klachten worden kort beschreven in onderstaande alinea’s.

Slaapproblemen

Mensen die regelmatig nachtmerries hebben, slapen vaak slecht. Ze liggen niet alleen wat vaker en langer wakker dan anderen, maar hebben ook vaker last van andere slaapstoornissen. Denk hierbij aan slaapapneu en insomnia.

Prikkelbaarheid

Als je vaak slecht slaapt, voel je je overdag moe. Door je vermoeidheid kun je prikkelbaar worden. En ben je bang dat je bij je volgende nachtrust weer te maken krijgt met enge nachtmerries? Dan werkt dit zeker niet bevorderend voor je prikkelbaarheid.

Angst om te slapen

Als je vrijwel iedere nacht wakker wordt door doodenge nachtmerries, is het niet zo vreemd dat je liever helemaal niet meer slaapt. Sommige mensen hebben zo vaak last van enge dromen, dat zij niet meer naar bed durven te gaan. Helaas is het niet mogelijk om de hele nacht wakker te blijven. Je moet vroeg of laat dan ook toegeven aan je angst door toch in bed te gaan liggen en je over te geven aan je nachtmerries. Gemiddeld heeft een volwassen persoon namelijk tussen de 7 en 9 uur slaap nodig.

Psychische klachten

Tot slot komen psychische klachten meer voor bij mensen die regelmatig nachtmerries hebben. Denk hierbij aan angstklachten, maar ook aan stressklachten. Als je vaak eng droomt en een slechte nachtrust hebt, sta je minder sterk in je schoenen. Hier kun je in het dagelijks leven veel last van hebben.

De nachtmerriestoornis

Heb je voortdurend last van nachtmerries? Dan heb je mogelijk een nachtmerriestoornis. Heb je een nachtmerriestoornis, dan heb je regelmatig last van nachtmerries. Dit vergroot de kans dat je te maken krijgt met bovenstaande bijkomende klachten van nachtmerries, zoals slaapproblemen, angst om te slapen en psychische klachten. In onderstaande alinea’s lees je meer over de nachtmerriestoornis.

Wat is een nachtmerriestoornis?

Een nachtmerriestoornis is een slaap-waak stoornis. Als je een nachtmerriestoornis hebt, heb je regelmatig last van nachtmerries. Hierdoor slaap je minder goed en kun je je zelfs overdag angstig voelen. De dromen die je hebt, zijn doorgaans (ongeveer) hetzelfde. Dit wil zeggen dat er een bepaalde situatie of thema centraal staat in je nachtmerries. Denk hierbij aan de dood, verdrinking, een ongeluk en ga zo maar door.

Heb je meer dan een maand last van terugkerende nachtmerries? Dan spreken we over een acute nachtmerriestoornis. Heb je langer dan zes maanden regelmatig nachtmerries? Dan heb je een persisterende nachtmerriestoornis. Deze nachtmerriestoornis is erg hardnekkig en heeft absoluut behandeling nodig.

Mogelijke oorzaken

Een nachtmerriestoornis kan diverse mogelijke oorzaken hebben. Denk hierbij aan een ingrijpende gebeurtenis, het gebruik van bepaalde medicijnen en een psychische stoornis als PTSS, borderline en een stressstoornis. Je kunt ook een nachtmerriestoornis ontwikkelen door een combinatie van meerdere mogelijke oorzaken. Denk hierbij aan een ingrijpende gebeurtenis en een psychische stoornis.

Symptomen

Als je af en toe een nare droom hebt, heb je niet direct een nachtmerriestoornis. We spreken officieel over een nachtmerriestoornis bij deze symptomen:

• Je hebt minimaal eens per week last van nachtmerries. Bij een ergere nachtmerriestoornis heb je iedere nacht last van nachtmerries.
• Je nachtmerries gaan over enge gebeurtenissen en/of bedreigende situaties.
• Je nachtmerries wekken negatieve emoties op. Denk hierbij aan angst, verdriet, woede, stress, rusteloosheid en paniek.
• Je nachtmerries maken je wakker. Als je eenmaal wakker bent, kom je niet zomaar weer in slaap. Vaak lig je even te woelen in bed.
• Je kunt je nachtmerries niet helemaal herinneren, maar er komen wel enkele vage beelden in je op als je aan je nare dromen denkt.
• Je hebt een verhoogde hartslag en een snellere ademhaling als je wakker wordt uit je nachtmerrie. Ook kun je flink zweten.
• Je slaapt onrustig. Je beweegt veel, je praat en/of kreunt in je slaap en je kunt zelfs schreeuwen in je slaap.

Herken jij jezelf in bovenstaande symptomen? Dan is de kans zeker aanwezig dat je een nachtmerriestoornis hebt. Zeker als je minimaal eens per week een nachtmerrie hebt, is de kans groot dat je te maken hebt met een nachtmerriestoornis. Wellicht is het verstandig om met jouw klachten naar de huisarts te gaan, om deze verder te laten onderzoeken en eventueel te laten behandelen. Zeker als je last hebt van de bijkomende klachten van nachtmerries, zoals slaapproblemen, vermoeidheid en psychische klachten, is het verstandig om naar de dokter te gaan.

De gevolgen van een nachtmerriestoornis

Een nachtmerriestoornis kan veel gevolgen hebben. Hier krijg je niet alleen ’s nachts mee te maken, maar ook overdag. Enkele mogelijke gevolgen van een nachtmerriestoornis, zijn de volgende:

• Je slaapt slecht. Je wordt niet alleen vaak wakker, maar je kunt bovendien moeilijk in slaap vallen na een nachtmerrie. Of je stelt het slapengaan zo veel mogelijk uit om je nachtmerries te vermijden, waardoor je eigenlijk te laat naar bed gaat en te weinig nachtrust krijgt.
• Je voelt je moe. Hierdoor kun je je minder goed concentreren. Ook kun je overdag in slaap vallen, zelfs op je werk of op school.
• Je hebt geen energie meer om leuke dingen te doen, naast de vele verplichtingen die je hebt. Daarom lijdt je sociale leven onder je nachtmerriestoornis.
• Je bent emotioneel onstabiel. Je voelt je geprikkeld, je schiet snel in de stress en je voelt je down.

Helaas is ook zelfdoding een van de mogelijke gevolgen van een nachtmerriestoornis. Uit onderzoek blijkt dat zelfdoding vaker voorkomt bij mensen die regelmatig last hebben van nachtmerries. Dit heeft te maken met de vele negatieve gevolgen die de nachtmerriestoornis met zich meebrengt.

De behandeling van een nachtmerriestoornis

Soms gaat een nachtmerriestoornis vanzelf over. In andere gevallen blijft de nachtmerriestoornis bestaan en is er een behandeling nodig om de nachtmerries te laten verdwijnen. Hierbij zijn er diverse behandelingsmogelijkheden.

Ten eerste kun je een groepsbehandeling volgen om jouw nachtmerries te laten verdwijnen. Een bekende groepsbehandeling voor de nachtmerriestoornis, is ‘slapen en nachtmerries’. Het doel van deze behandeling is het verbeteren van de slaapkwaliteit door (negatieve invloed van) de nachtmerries te verminderen. Naast een programma met een groep, heeft de behandeling ook een individueel programma. Hierbij wordt er naar jouw slaapwaak-ritme gekeken en krijg je adviezen om je slaap te verbeteren.

Daarnaast is ook Imaginatie- en Rescriptie Therapie erg geschikt voor het behandelen van een nachtmerriestoornis. Bij deze therapie schrijf je jouw terugkerende nachtmerrie nauwkeurig op. Vervolgens bepaal je waar je het verhaal zou willen veranderen. Je bedenkt hoe het verhaal zou moeten lopen: met een goed einde in het vooruitzicht. Je nieuwe droom herhaal je minimaal drie keer per week voor jezelf, tot deze normaal wordt en jouw nachtmerrie inderdaad een positief tintje krijgt.

Tot slot kun je ook een EMDR behandeling ondergaan om jouw nachtmerries te verminderen. Bij deze behandeling ga je terug naar de schokkende gebeurtenis die in jouw droom centraal staat. Door hier uitvoerig bij stil te staan, wordt de emotionele lading aan de schokkende gebeurtenis minder. Het wordt steeds gemakkelijker om aan de schokkende gebeurtenis terug te denken en hierdoor verdwijnen je nachtmerries langzaam maar zeker als sneeuw voor de zon.

Minder nachtmerries? Lees deze tips

Heb je geen nachtmerriestoornis, maar heb je wel regelmatig last van nare dromen? Dan zijn er enkele dingen die je zelf kunt doen om jouw slaap te verbeteren. Hieronder geven we enkele praktische tips om jouw nachtmerries te verminderen.

Tip 1: achterhaal de oorzaak

Zoals je op deze pagina kunt lezen, zijn er diverse mogelijke oorzaken van nachtmerries. Het is lastig om te bepalen waarom jij precies last hebt van nachtmerries, maar toch kan het goed zijn om hier eens goed over na te denken. Achterhaal je de oorzaak van jouw nare dromen, dan kun je deze oorzaak namelijk wegnemen. Hierdoor heb je direct minder last van nachtmerries.

Heb je bijvoorbeeld last van nachtmerries sinds je gestart bent met het gebruik van een bepaald medicijn? Dan kun je met je arts overleggen of er mogelijk een vergelijkbaar medicijn is dat je kunt gebruiken, waar je hopelijk geen nachtmerries van krijgt. En heb je nachtmerries door een traumatische gebeurtenis? Dan is het belangrijk om deze gebeurtenis goed te verwerken, eventueel met de hulp van een professional. Verwerk je de traumatische gebeurtenis op de juiste manier, dan heb je ook minder last van nachtmerries.

Tip 2: slaap in een koele, donkere en rustige slaapkamer

Je slaapt beter in een koele, donkere en rustige slaapkamer. Zet de verwarming uit voor je gaat slapen, laat eventueel wat frisse lucht binnen in de slaapkamer en sluit de gordijnen als je naar bed gaat. Heb je geen verduisterende gordijnen? Dan is dit een goede investering. Verder is het belangrijk dat je rustig kunt slapen. Woon je middenin de stad, dan is het goed om oordopjes te kopen. Met oordopjes in je oren heb je minder last van de herrie om je heen.

Tip 3: leg je telefoon op tijd weg

Het felle licht dat van het scherm van je telefoon komt, houdt de hersenen wakker. Hierdoor kom je moeilijker in slaap als je eenmaal in bed ligt en kun je bovendien meer last krijgen van nachtmerries. Leg je je telefoon op tijd weg, dan kom je sneller in slaap. Bovendien slaap je een stuk rustiger, zonder vervelende nachtmerries.

Ook goed om te weten: de schermen van de televisie, de laptop, de computer en de tablet hebben hetzelfde effect op je hersenen. Deze apparaten kun je dan ook beter vroeg uitschakelen, ongeveer een uur voor je gaat slapen.

Tip 4: schrijf je nachtmerrie op

Veel psychologen geloven dat het opschrijven van een nachtmerrie helpt om deze nare droom te laten verdwijnen. Wij raden je aan om je droom direct na het ontwaken op te schrijven, als je je nachtmerrie nog goed kunt herinneren. En heb je het idee dat het opschrijven van je nachtmerrie niet helpt? Dan kun je het verhaal veranderen. Geef je nachtmerrie geen negatief einde, maar bedenk een leuk einde en schrijf je nieuwe droom op. Als je vaak aan je nieuwe, positieve droom denkt, wordt je nachtmerrie meer naar de achtergrond geduwd. De kans is groot dat je de droom nu minder vaak of zelfs helemaal niet meer hebt.

Geen zin om je nachtmerrie op te schrijven? Dan kun je ook over je nare droom praten. Met een therapeut, maar ook gewoon met je partner. Praat je regelmatig over je nachtmerrie, dan kun je de nare droom ook beter verwerken. Hierdoor heb je hopelijk minder vaak last van je nare droom.

Tip 5: zorg voor een goed ritme

Je hebt minder last van nachtmerries als je slaapritme goed en stabiel is. Ga daarom idealiter iedere avond rond dezelfde tijd naar bed. Natuurlijk kun je een keertje later naar bed gaan als je een feestje hebt, maar doordeweeks is een goed slaapritme wel een must. Overigens niet alleen om nachtmerries te voorkomen, maar ook om voldoende nachtrust te krijgen.

Tip 6: vermijd alcohol voor het slapengaan

Veel mensen nemen een ‘slaapmutsje’ voor ze naar bed gaan. Dit is een sterke alcoholische drank die ervoor zou moeten zorgen dat je sneller in slaap komt en beter slaapt. Velen denken dat een slaapmutsje de slaap verbetert, maar in feite maakt alcohol je ’s nachts onrustiger. Dit vergroot de kans op nachtmerries. Je kunt je slaapmutsje dan ook beter links laten liggen als je van jouw nachtmerries af wil komen.

Hetzelfde geldt voor zware voeding en koffie. Eet je zware voeding, dan is je lichaam nog lang bezig om deze voeding te verteren. Hierdoor slaap je onrustiger. Het effect van koffie kent iedereen. Drink je een kop koffie voor je gaat slapen, dan kom je moeilijker in slaap en slaap je veel onrustiger. Dit vergroot de kans op nachtmerries.

Tip 7: neem melatonine

Tot slot kun je ook melatonine nemen om jouw nachtmerries en andere slaapproblemen te verminderen. Melatonine is een hormoon dat door je lichaam wordt aangemaakt als je lichaam aanvoelt dat het tijd is om naar bed te gaan. Neem je het supplement melatonine in, dan wordt dit gevoel versterkt. Je voelt je niet alleen meer ontspannen, maar je komt bovendien sneller in slaap. Bovendien ben je rustiger in je slaap en dit verkleint de kans op vervelende nachtmerries. Heb je interesse in het kopen van melatonine supplementen? Kijk dan eens hier!

Helpen de bovenstaande tips niet voldoende? Lees dan dit artikel met 20 tips om slaapproblemen te verhelpen.

Professionele hulp bij nachtmerries

Heb je bovenstaande tips allemaal geprobeerd, maar heb je nog steeds last van nachtmerries? Dan kan het verstandig zijn om professionele hulp te zoeken om jouw nare dromen te bestrijden. Zeker als je overdag vaak moe bent, je niet goed kunt concentreren, snel geïrriteerd bent en zelfs angstig bent om te gaan slapen, is professionele hulp bij nachtmerries geen overbodige luxe.

Ga naar je huisarts, leg je klachten uit en bekijk met de huisarts wat er moet gebeuren om jouw klachten te verminderen of zelfs helemaal te laten verdwijnen. Als de huisarts vindt dat jij inderdaad professionele hulp nodig hebt, kan hij of zij je naar de juiste specialist doorverwijzen. Met deze expert ga je actief aan de slag om jouw vervelende nachtmerries te verminderen.