Hoogbegaafdheid is meer dan enkel een hoge intelligentie. Naast de hoge intelligentie (IQ van 130+) is bij hoogbegaafdheid ook sprake van creativiteit, doorzettingsvermogen en motivatie. Wanneer deze motivatie en creativiteit (in creatieve manieren van denken) niet zichtbaar zijn en er “alleen sprake is van uitzonderlijke intelligentie” spreken we over hoogintelligent.
Kort gezegd: een hoogbegaafd persoon heeft absoluut een hoge intelligentie. Een hoog intelligent persoon is niet per definitie hoogbegaafd. In het dagelijks leven worden deze 2 bewoordingen vaak door elkaar gebruikt. Helaas, want daardoor ontstaan vaak misverstanden. In dit artikel lees je wat hoogbegaafdheid inhoudt en krijg je antwoord op vragen zoals: “Wat is hoogbegaafdheid?” en “Wat zijn de kenmerken van hoogbegaafdheid?”.
Inhoudsopgave
Waarom ligt de nadruk bij hoogbegaafdheid bij de hoge intelligentie?
Dit heeft een simpele reden: het IQ is het enige meetbare aspect voor hoogbegaafdheid en daarmee bijna een eerste criterium. Is die hoge intelligentie er niet dan is er, ook al is er sprake van uitzonderlijke creativiteit, motivatie of doorzettingsvermogen, geen sprake van hoogbegaafdheid.
Voorbeeld: een kunstenaar met een IQ van 135 die uitzonderlijke creatieve mechanische constructies maakt en daarvoor zeer gemotiveerd is en doorzet om zijn leven in te richten met kunst geldt als hoogbegaafd, net als de natuurkundige die bestaande theorieën ter discussie durft te stellen omdat ‘het best eens anders zou kunnen zijn dan dat we al eeuwen geloven’.
Bij de geweldige musicus die meerdere instrumenten speelt, muziek schrijft en leeft voor de muziek en een IQ heeft van 120, is er geen sprake van hoogbegaafdheid. (wel van groot muzikaal talent). Ook de talentvolle leerling die met gemak de universiteit doorrolt en een kei is in scheikunde is niet per definitie hoogbegaafd.
(Hierbij wel de opmerking dat dit geen vergelijking is in waardering of een waardeoordeel. Het is slechts een voorbeeld om het verschil duidelijk te maken)
Wat is hoogbegaafdheid?
Hoogbegaafdheid heeft niet één definitie die alomvattend is. In Amerika wordt Hoogbegaafdheid nog breder gezien, als een “syndroom” waar diverse (bij)verschijnselen aan vast zitten. Lees daarvoor het boek: Misdiagnoses and dual diagnosis of gifted children and Adults.
Door de jaren heen zijn er verschillende modellen om hoogbegaafdheid vast te stellen ontstaan. Hoogbegaafdheid is te herkennen aan meerdere kenmerken en daarbij zijn er verschillende profielen van hoogbegaafdheid te onderscheiden. Voor dit artikel over hoogbegaafdheid gaan we uit van het triadisch interpedentiemodel van Renzulli/ Monks.
Volgens dit in Nederland en Vlaanderen meest gebruikte model ben je hoogbegaafd als je een hoge intelligentie hebt en daarnaast erg gemotiveerd en creatief bent.
Laatste jaren wordt dit model overigens steeds vaker aangevuld met “omgeving”. Wanneer een hoogbegaafd kind of een hoogbegaafde volwassene leeft in een omgeving waarin geen enkele stimulatie is of dat de intelligentie en/of creatieve denkwijzen worden neergedrukt, de hoogbegaafdheid niet tot zichtbare uitdrukking komt.
Intelligentie
Hoogbegaafdheid wordt allereerst gemeten aan de hand van de intelligentie. Een intelligentietest, oftewel een IQ test kan vaststellen wat je intelligentie is. Bij een IQ score van 130 of hoger wordt er over het algemeen gesproken van een hoge intelligentie. Intelligentietesten zijn algemeen aanvaardbare tools en worden vaak in de praktijk als eerste gebruikt.
Deze testen zijn in zekere mate wel betrouwbaar, maar geven slechts een indicatie. Ook zijn ze momentopnamen en afhankelijk van de testafnemer; bij grote zenuwen voor de test of simpele stress door treinstoring kan de test al anders uitpakken dan wanneer deze was afgenomen op een ander moment. Ook de kennis van hoogbegaafdheid bij de testafnemer speelt een rol; worden de antwoorden op de open vragen juist geïnterpreteerd, en wat is haar reactie op de intelligentie van degene bij wie ze de test afneemt?
Op internet zijn diverse gratis IQ testen beschikbaar die een indicatie van je IQ kunnen geven. Ze zijn voor veel mensen leuk om te doen en ze geven heus een indicatie maar ga met die testen niet uit van een betrouwbaar beeld. Een IQ is een onderzoek dat bestaat uit meerdere delen en daarmee veel verder gaat dan de korte testen op internet.
Motivatie
Motivatie is een lastiger component om te herkennen. Ook veel niet hoogbegaafde mensen zijn immers sterk gemotiveerd, Hoe laat iemand zien dat gemotiveerd is, en hoe is dan de beoordeling (door diegene zelf, of door de ander) of de motivatie hoog of laag ligt? Het is lastig om hier een criterium aan te koppelen…
Bovendien laat een hoogbegaafd persoon niet snel zien of hij/zij gemotiveerd is. Een hoogbegaafd persoon is alleen gemotiveerd als hij/zij voldoende uitgedaagd wordt. Wanneer diegene in een (leer)omgeving zit, waarin geen uitdaging of passie is, zul hij of zij geen motiverend gedrag vertonen. Daarentegen zal die persoon bij de juiste uitdaging zich volledig toeleggen op de uitdaging en zeer gemotiveerd zijn om zijn of haar klus of taak tot een goed einde te brengen.
Het komt ook vaak voor dat de school aangeeft dat een leerling absoluut niet gemotiveerd is. Dat hij maar wat hangt in de les en / of in de les met andere dingen bezig is. Dat diezelfde leerling buiten school heel geconcentreerd en gepassioneerd bezig is met bijvoorbeeld sterrenkunde of zichzelf van alles heeft aangeleerd over programmeren en een eigen bedrijf jevoor bouwen van websites en data-analyse heeft weet de school niet….
Creativiteit
Creativiteit is een ander component die lastig te herkennen is bij een hoogbegaafd persoon. Met creativiteit wordt hier vooral bedoeld hoe je omgaat met het oplossen van vraagstukken of problemen. Hoogbegaafde personen zijn erg creatief in het bedenken van oplossingen. Een goede manier om dit te toetsen is om na te gaan hoe iemand rekensommen oplost. Hoogbegaafde personen zijn erg creatief in het oplossen van de sommen en vinden daarbij andere manieren om de vraagstukken op te lossen. Hoogbegaafde personen zullen ook altijd kritische vragen stellen en afvragen waarom bepaalde vraagstukken op een bepaalde manier uitgelegd worden op school of op het werk.
Andere modellen
In het artikel “wanneer ben je hoogbegaafd” worden enkele andere modellen besproken om vast te stellen of iemand hoogbegaafd is, bijvoorbeeld het Delphi model.
Kenmerken van hoogbegaafde volwassenen
Typische kenmerken van hoogbegaafde volwassenen zijn:
- Rusteloos en snel verveeld
- Praat veel en snel (of heeft dat afgeleerd omdat de ander hem toch niet zal volgen)
- Past vaak slecht binnen een groep
- Vindt het vervelend om over koetjes en kalfjes te praten. Praat met (gelijkgestemde) vrienden en vriendinnen vaak over andere dingen dan andere mensen.
- Stelt hoge eisen aan zichzelf (en aan anderen)
- Is goed in het bedenken van creatieve oplossingen
- Is erg perfectionistisch
- Heeft een ander soort humor dan de meeste mensen (waardoor zijn/haar humor niet wordt begrepen)
- Is zeer analytisch
- Heeft zich altijd al anders gevoeld
Te weinig aandacht
Hoewel er tegenwoordig steeds meer aandacht komt voor hoogbegaafde volwassenen ligt de focus nog steeds op kinderen. De aandacht is vooral gericht op kinderen waardoor er inmiddels een passender aanbod voor hen is in het onderwijs, met door nieuwe kennis steeds meer verbeteringen daarin.
Als volwassene is het van belang dat je vooral zelf op onderzoek uit gaat en de nodige ondersteuning zoekt. Gelukkig zijn er steeds meer psychologen, (job)coaches en reintegratietrajecten met kennis rond hoogbegaafdheid.
Meer informatie lezen over hoogbegaafdheid bij volwassenen? Lees dit artikel waarop we specifiek inzoomen op hoogbegaafde volwassenen!
Kenmerken van hoogbegaafdheid
Hoe herken je hoogbegaafdheid of een hoogbegaafd persoon? Dat is altijd lastig. Voor hoogbegaafden speelt er vaak iets als “herkenning” bij de ander. Omdat “herkenning” geen werkbare modellen geven zijn er kenwerken geformuleerd. Dit betekent absoluut niet dat een hoogbegaafd persoon aan alle kenmerken hoeft te voldoen. Een hoogbegaafde is ook maar een mens met een eigen persoonlijkheid, plus dat soms de hoogbegaafdheid ook pas op latere leeftijd duidelijk zichtbaar wordt.
Grof genomen kun je de kenmerken van hoogbegaafdheid groeperen in
- rationele kenmerken
- filosofische kenmerken
- creatieve kenmerken
Rationele kenmerken
Bij rationele kenmerken kun je zien dat een hoogbegaafd persoon een hoge intelligentie heeft. Een hoogbegaafde legt erg snel verbanden en denkt stappen vooruit. Hij of zij heeft een grote woordenschat en begrijpt de ander soms al voordat diegene is uitgesproken.
De hoogbegaafde leert snel en slaat stappen over, de stappen worden vaak zelf ingevuld. Een hoogbegaafd persoon heeft tot slot een zeer goed geheugen.
Hoogbegaafden leren vaak in omgekeerde volgorde; de lesboeken beginnen met eenvoudige theorie en komen na vele lessen uit bij een groter geheel. De hoogbegaafde leert achterstevoren; hij/zij wil bijvoorbeeld eerst horen over de raket of de vliegtuigmotor om dan terug te gaan naar het chemische proces van verbranding dat daarvoor nodig is. De hoogbegaafde ziet dan nut en nood van de theorie en kan het plaatsen om naar een uiteindelijk doel aan kennis toe te werken.
Filosofische kenmerken
Hoogbegaafde personen zijn, uitzonderingen daargelaten, bij uitstek goede gesprekspartners. Ze hebben veel interesses, kennis op verschillenede terreinen en tonen een grote mate van betrokkenheid en inlevingsvermogen. Deze interesses wisselen echter wel vaak
Hoogbegaafde personen zijn meestal erg perfectionistisch en worden graag serieus genomen. Ze hebben bovendien een groot rechtvaardigheidsgevoel en stellen zich vaak kritisch op tegen regels en structuren, wat zich onder andere uit in vragen zoals “waarom moet dit zo?”, “waarom doen we dit?”etc.
Instanties en hoogbegaafden zijn hierdoor vaak geen goede combinatie: de eerste zit vast aan strikte regels, terwijl de hoogbegaafde al snel komt met oplossingen en andere zien van mogelijkheden. Dit kan wrijving geven.
Creatieve kenmerken
Hoogbegaafde personen leren snel en zien snel verbanden, die anderen niet of nog niet zien. Ze zijn zelflerend en leren door te proberen. Ze bedenken nieuwe theorieën en structuren door te spelen met kennis, vaststaande theorieën los te laten en door combinaties uit te proberen. Ze zijn ondernemend en leren ook snel vaardigheden aan. Ze hebben daarnaast vaak een apart gevoel voor humor en taal, waardoor ze niet altijd begrepen worden.
In het artikel “kenmerken van hoogbegaafdheid” wordt verder ingezoomd op de positieve en negatieve kenmerken van hoogbegaafde mensen.
Hoe is het om hoogbegaafd te zijn?
Hoe is het om hoogbegaafd te zijn? Dat is voor iedereen anders en hangt ook veel af van de omgeving waar diegene in zit. Degene die tijdens studie of werk of in het gezin vrijuit hoogbegaafd kan zijn en gehoord wordt in zijn ideeën ervaart het anders dan iemand die op school of werk lijdt onder gebrek aan uitdaging en gepest wordt vanwege het ‘anders zijn’.
Op de website staan verhalen van hoogbegaafden en ouders van hoogbegaafde kinderen. Klik hier om deze verhalen te lezen.
Een plek om met (andere) hoogbegaafde mensen in aanraking te komen is het hb forum (forum voor hoogbegaafden). Het hb forum is een plek voor hoogbegaafden en ouders van hoogbegaafde kinderen om met elkaar contact te hebben over allerhande onderwerpen, te discussiëren en vragen te stellen over hoogbegaafdheid.
Hoogbegaafde baby’s en peuters
Een van de grootste misvattingen over hoogbegaafde baby’s en peuters is dat je de kenmerken pas kunt herkennen op latere leeftijd. Dat is onjuist. Bij jonge kinderen (baby’s en peuters) is het al mogelijk om tekenen van hoogbegaafdheid te ontdekken, mits je weet op welke kenmerken je moet letten. Pas op, want niet elk kind voldoet aan alle kenmerken en niet álle kenmerken staan vermeld. Wees dus extra voorzichtig met interpretaties.
Kenmerken bij pasgeborenen
Ouders hebben veel eerder en meer oogcontact met hun baby dan andere ouders. De ouders zien regelmatig een alerte en heldere blik bij hun baby. De baby kijkt heel ‘wakker’ of heeft ‘onderzoekende’ ogen en het lijkt daardoor of je de baby ziet denken. De baby glimlacht over het algemeen erg vroeg (soms al binnen enkele dagen). In buikligging tilt de baby zijn/haar hoofdje op om de omgeving te verkennen (soms al na een week).
Kenmerken bij oudere baby’s
Typische kenmerken zijn er al op vroege leeftijd (binnen twaalf maanden), praten met woordjes en korte zinnetjes. Het hebben van een grote passieve woordenschat (dat betekent dat ze heel veel woorden begrijpen, maar niet per se gebruiken). Enorm nieuwsgierig: De baby wil alles zien en wil daardoor soms niet gaan slapen. Sommige baby’s zullen gefrustreerd raken, omdat ze heel veel willen, maar dit motorisch nog niet kunnen. Dit kan betekenen dat de baby’s veel huilen.
Intense emoties bij deze baby’s: heel erg blij of heel erg verdrietig. Ook de motorische ontwikkeling ligt vaak voor op die van andere baby’s:
- Eerder zitten, vaak binnen zeven maanden.
- Eerder kruipen, vaak binnen negen maanden.
- Eerder staan, vaak binnen tien maanden.
- Eerder lopen, vaak binnen dertien maanden.
Sommige hoogbegaafde baby’s zijn juist later met deze ontwikkelingen. Dit zijn over het algemeen vaak perfectionistische baby’s die pas een handeling uitvoeren als ze helemaal zeker zijn dat ze dit kunnen.
Kenmerken bij peuters
Hoogbegaafde peuters hebben een grote belangstelling voor diverse onderwerpen, zoals de natuur, automerken, het heelal, dinosaurussen etc. Hoogbegaafde peuters zijn zeer zelfstandige peuters, maar kunnen daardoor eigenwijs overkomen. Ze willen het vaak op hun manier doen en willen daarbij eigen keuzes maken. Ze zijn erg perfectionistisch en stellen hoge eisen. Hoogbegaafde peuters hebben een grote fantasie.
Er is sprake van een snelle cognitieve ontwikkeling:
- Kan kleuren benoemen.
- Kan op jonge leeftijd tellen
- Herkent cijfers en letters.
- Heeft al heel jong goed getalbegrip.
- Kan op jonge leeftijd al puzzelen met veel stukjes.
- Kan de weg goed onthouden.
- Grote taalvaardigheid (en begrijpt vaak al woordgrapjes)
Ze zijn emotioneel (en sociaal) gezien al verder ontwikkeld dan leeftijdsgenoten. Dit kan de omgang met leeftijdsgenoten bemoeilijken. Hoogbegaafde peuters zijn vaak ook gevoeliger voor prikkels.
Hoogbegaafde kleuters
Voor een hoogbegaafd kind is de kleuterfase essentieel. Het is daarom erg belangrijk dat het kind de juiste begeleiding krijgt. Een kind is van nature creatief. Een hoogbegaafd kind des te meer.
In de kleutergroep zal een hoogbegaafd kind zich snel conformeren aan de groep en zich aanpassen aan wat in de groep gangbaar is. Dit kan ertoe leiden dat een hoogbegaafd kind terugvalt in de ontwikkeling en onzeker wordt. Dit uit zich op allerlei manieren. Het kan buikpijn krijgen, niet naar school willen of juist veel aandacht opeisen van de leerkracht. Ook de taalontwikkeling of andere vaardigheden kunnen ineens achteruit gaan.
Een kind dat thuis bijvoorbeeld al goed tekende, ziet op school dat anderen nog moeite hebben met inkleuren. Het kind wil niet opvallen en past zich aan; het gaat ineens ook moeizaam kleuren.
Een kind dat thuis een grote woordenschat toont en verbaal sterk is, ziet dat klasgenootjes minder ver zijn en ‘past aan aan de rest’ en praat ineens weer kinderlijk.
Vaak is het kind op school heel anders dan thuis, waardoor ouders zich niet kunnen vinden in de bevindingen van de leerkrachten. De oorzaak hiervan is dat het kind zich op school aanpast aan de rest en thuis wel een eigen ontwikkeling doorloopt. Dit is voor ouders een belangrijk signaal om in de gaten te houden, omdat het namelijk een begin is van het structureel onderpresteren waar veel hoogbegaafde kinderen last van hebben.
Bij de ontwikkelingen van de kleuters gaat niet altijd alles in hetzelfde tempo. Zo kunnen zij op het gebied van taal erg snel zijn en bij rekenen niet. Hoogbegaafde kinderen zijn gewend dat het van nature gemakkelijk gaat. Op het moment dat taal vanzelf gaat zullen ze dit als vanzelfsprekend zien. Bij het rekenen, dat wat lastiger gaat, zullen ze weerstand bieden. Het is van belang om al in een vroeg stadium aan te leren dat ze zich voor bepaalde dingen moeten inspannen.
Waaraan kun je een hoogbegaafde kleuter herkennen?
Kleuters die hoogbegaafd zijn hebben meestal al op vroege leeftijd een grote woordenschat en kunnen inhoudelijk een gesprek voeren. Ze zijn erg nieuwsgierig en willen graag lezen, rekenen en schrijven. Ze zijn al in staat om kennis te combineren en hebben inzicht in de sociale structuren.
Ze kenmerken zich ook door zich op school netjes te gedragen en thuis vervelend gedrag te vertonen, of omgekeerd. Soms hebben ze weinig contact met de klasgenoten, maar ze maken juist graag contact met oudere kinderen of jongere kinderen. Ook met volwassenen maken ze graag contact.
Andere kenmerken kunnen zijn dat ze juist gedragsproblemen in de klas vertonen. Ze willen niet meedoen of dromen de hele dag. Ook kunnen ze graag baasje willen spelen in de klas.
Bij kleuters spreken we formeel nog niet over hoogbegaafdheid maar wordt de term ontwikkelingsvoorsprong gehanteerd. Een hoogbegaafde kleuter zal een ontwikkelingsvoorsprong hebben, maar niet elk kind met een ontwikkelingsvoorsprong is hoogbegaafd. De voorsprong is soms ook tijdelijk.
Het gebruik van de term ontwikkelingsvoorsprong wordt gebruikt omdat juist in de kleuterperiode de voorspellende waarde van een intelligentieonderzoek beperkt is (Drent & van Gerven, 2004; Peters, 2007).
Hoogbegaafde kinderen
Op elke school is wel een hoogbegaafd kind. Gelukkig hebben alle scholen een interne begeleider, die steeds vaker het nodige weet om hoogbegaafdheid te herkennen en ouders en kind daarin kan begeleiden.
Indien nodig kan de interne begeleider verwijzen naar instanties en personen die het kind en ouders verder kunnen helpen. Ook wordt er in het onderwijs aandacht besteed aan hoogbegaafdheid door middel van het aanbieden van cursussen en studiedagen, die in het teken staan van hoogbegaafdheid.
Omschrijving hoogbegaafd kind
Wanneer het kind zich verder ontwikkelt zal steeds meer bekend worden welke gedragsuitingen een kind heeft en welke kenmerken van hoogbegaafdheid de overhand hebben. Er zijn verschillende beschrijvingen te geven van kinderen die hoogbegaafd zijn en hoe de omgeving tegen ze aan kijkt.
Hoogbegaafdheid uit zich op school op verschillende manieren.
Het ene kind zal goede prestaties halen en uitdaging vermijden. Het gedraagt zicht keurig, op het oog ijverig en vraagt weinig aandacht in de les. Is vaak ook nog behulpzaam naar anderen. De ‘ideale leerling’ voor de leerkracht.
Anderen hebben (onzichtbaar) faalangst en willen graag beloond worden als ze goed hebben gepresteerd. Deze kinderen worden als goede leerlingen beschouwd.
Daarnaast heb je de uitdagende kinderen. Deze kinderen zijn creatief en vol energie. Dit uit zich soms in impulsief gedrag en niet willen luisteren. Ze komen over als onstabiel en verveeld.
Ook heb je kinderen die graag bij de groep willen horen. Ze hebben een laag zelfbeeld en zijn verlegen. Meestal presteren ze onder hun niveau. Deze kinderen worden als rustige leerlingen bestempeld. Wanneer kinderen depressief gedrag vertonen doordat ze geen aansluiting kunnen vinden en zich erg geïsoleerd voelen, worden ze vaak als problematisch gezien.
Wanneer je als kind snel verbanden ziet, complexe problemen kunt oplossen, maar traag werkt en emotioneel achter bent, dan word je als domme leerling gezien. Als jij je als kind juist zelfstandig opstelt en ondernemend bent en graag leert dan word je als zelfstandige leerling beschouwt.
Zoals uit bovenstaande blijkt: lang niet elk hoogbegaafd kind is op school direct zichtbaar als hoogbegaafde. Bij een kind dat opvalt door zijn gedrag zal verder worden gekeken naar oorzaak en aanpak. Bij de stille leerling die niet opvalt, gebeurt dat helaas weinig waardoor deze leerling zijn of haar hoogbegaafdheid ‘binnen houdt’.
Problemen bij hoogbegaafde kinderen
Kinderen die hoogbegaafd zijn hebben ieder eigen obstakels die ze moeten nemen doordat ze anders denken dan de rest. School vormt daardoor soms een probleem. Vaak hoor je dat kinderen niet meer naar school willen, omdat het saai is en ze geen aansluiting hebben bij de rest van hun klasgenoten. Aan hun gedrag of schoolziek zijn (soms buikpijn) kun je merken dat ze liever niet naar school gaan.
Als ouder kun je het beste eerst nagaan wat er mogelijk is op school. Wat kan de school jouw kind bieden? In sommige gevallen is meer uitdagend werk een oplossing. Er kan ook gedacht worden aan een versnelling van de aangeboden leerstof. Een klas overslaan zou hierbij het overwegen waard zijn. Een kind komt dan namelijk in een klas waar de kinderen verder zijn met de leerstof, waardoor er meer uitdaging zit in de les.
Wanneer een kind geen aansluiting heeft in de klas en geen vriendjes of vriendinnetjes heeft zal het al gauw in een isolement raken. Het is bij kinderen vooral op te merken tijdens de pauzes of gymlessen. Voor ouders en leerkrachten is dit een indicatie om een kind de mogelijkheid te geven om bijvoorbeeld met andere hoogbegaafde kinderen in aanraking te komen. Dit kan op school indien er andere hoogbegaafde kinderen zijn, maar ook op regio niveau. Steeds meer scholen zijn onderdeel van een samenwerkingsverband van scholen uit dezelfde gemeente. Deze organiseren klasjes voor hoogbegaafde kinderen. Ook kan gekeken worden naar verenigingen of clubjes voor hoogbegaafden. Het is namelijk belangrijk dat hoogbegaafde kinderen hun sociale vaardigheden ontwikkelen.
Ook voelen de kinderen zich vaak niet begrepen door hun ouders, door leerkrachten en ook niet door klasgenoten of andere kinderen. Hoogbegaafde kinderen zien dingen soms sneller dan dat anderen dat kunnen. Wanneer ze dan niet begrepen worden kan dat leiden tot frustratie. Sommige kinderen sluiten zich af en/of zonderen zich af. Het is daarom belangrijk dat in elk geval de mensen die dicht bij het kind staan en met het kind te maken hebben, op de hoogte zijn van de hoogbegaafdheid.
Een hoogbegaafd kind stelt graag vragen. Soms kan dat ertoe leiden dat een leerkracht moe wordt van al deze vragen en er niet op in wil gaan. Het kind zal blijven vragen en daarmee als lastig gezien worden. Het niet begrepen worden geeft het kind een gevoel van onrechtvaardigheid en het raakt gefrustreerd. Als leerkracht of ouder kun je het kind zelf de oplossing van zijn of haar vraag (vragen) laten zoeken door middel van een werkstuk of presentatie als extra werk. Het kind krijgt dan de nodige uitdaging.
Hoogbegaafde kinderen stellen soms ook bijna filosofische vragen wat doen we hier op aarde, waarom leven we? Als ze dan niet de informatie krijgen die ze willen kunnen ze gedemotiveerd raken en dat merk je in de ontwikkeling van het kind. Het is begrijpelijk dat een ouder of leerkracht niet in staat is om het kind (altijd) te geven wat het nodig heeft. Wanneer de omgeving onvoldoende kan bieden hierin kan contact met een kinderpsycholoog of orthopedagoog wenselijk zijn.
School voor hoogbegaafden
Hoogbegaafde kinderen hebben net als elk ander kind behoefte aan een goede pedagogische en didactische behandeling. Een behoefte die helaas niet goed aansluit bij het reguliere aanbod.
Basisscholen en/of middelbare scholen hebben daarom in de school of regionaal speciale programma’s ingericht voor hoogbegaafde kinderen.
Scholen zelf kunnen in overleg met ouders en eventuele deskundig begeleiders overgaan tot in het aanbieden van extra lesstof, lessen versneld laten volgen of speciale plusklassen inrichten op school.
Naast de reguliere scholen met aanvulling op het standaard lesaanbod zijn er scholen voor hoogbegaafde leerlingen.
Meer informatie over basisscholen voor hoogbegaafde leerlingen kunt u in dit artikel lezen: “Basisscholen voor hoogbegaafden”
Lesmateriaal voor hoogbegaafden in het regulier onderwijs
Speciaal lesmateriaal voor hoogbegaafden is bedoeld als een aanvulling op de normale schoollessen. Kinderen die hoogbegaafd zijn, hebben veel minder herhaling nodig dan andere kinderen waardoor ze sneller door de lesstof gaan. Dan ligt verveling op de loer want volgende onderwerpen worden pas uitgelegd wanneer de anderen in de klas ook zo ver zijn, of de lesstof is simpelweg “op” voor de leerling. Met deze aanvulling heeft de leerling een zinvolle invulling van de schooltijd doordat het op een andere manier geprikkeld en gestimuleerd wordt of bezig gaat met onderwerpen.
Sommige hoogbegaafden kinderen vervelen zich zo in de les dat ze ‘cognitief lui worden’, gaan onderpresteren of zich verkeerd gaan gedragen. Speciaal lesmateriaal kan deze problemen voorkomen.
Dit lesmateriaal kan uiteraard ook in het hoogbegaafdenonderwijs worden ingezet. Dit gebeurt dan als extra onderdeel in de reguliere lesstof.
Waar moet lesmateriaal voor hoogbegaafden aan voldoen?
Het is vooral belangrijk dat het extra lesmateriaal meer biedt dan de stof die de leerling al op school krijgt en dat het aanzet tot denken. Het lesmateriaal mag uitdagend en ingewikkeld zijn, zodat de hoogbegaafde kinderen er echt wat van kunnen leren en er niet snel op uitgekeken zijn. Belangrijk is wel dat hier begeleiding bij gegeven wordt! Een hoogbegaafdheid kind kan veel zelf en onderzoekt graag, toch blijven begeleiding of coaching in het zelf-leren belangrijk.
Uiteraard is ook de belangstelling voor hetgeen het kind als extra werk doet cruciaal; voor het kind is het belangrijk dat het gezien wordt, dat zijn inzet gewaardeerd en beloond wordt en dat het zijn enthousiasme en vragen ergens kan uiten.
Het gebruik van extra lesmateriaal mag nooit verwoorden tot “bezighouden terwijl de anderen met de les bezig zijn”.
Waar is lesmateriaal voor hoogbegaafden te koop?
Het materiaal te koop in bijvoorbeeld online webwinkels zoals schoolmaterialen.nl of bol.com en in België op hoogbegaafdvlaanderen.be. Verstandig is om advies te vragen bij andere docenten / scholen en de inkoop waar mogelijk samen te regelen.
Daarnaast zijn er talloze websites waar hoogbegaafde kinderen extra kunnen leren (vooral taallessen zijn hierin populair) waar vaak gratis of met weinig kosten gebruik van kan worden gemaakt.
Hoogbegaafde volwassenen
Lang was er alleen aandacht voor hoogbegaafde kinderen, gelukkig is er nu steeds meer aandacht voor de hoogbegaafde volwassene. Hoogbegaafde kinderen worden immers hoogbegaafde volwassenen.
Hoogbegaafdheid is geen fase, maar “heb” je je hele leven. De afgelopen jaren is er steeds meer bekend geworden over hoogbegaafdheid. Veel volwassenen die hoogbegaafd zijn, zijn als kind nooit als hoogbegaafde (h)erkend.
Veel van de volwassenen hebben zich het hoogbegaafd zijn eigen gemaakt. Zij hebben zelf een manier gevonden om ermee om te gaan, soms zonder door te hebben dat zij hoogbegaafd zijn en zonder te zien waartoe ze in staat zijn.
Gelijkgestemden
Soms ontdekken volwassenen dat hun soms merkwaardige uitingen te maken hebben met hun hoogbegaafdheid. Ze voelden zich vaak, of langdurig, onbegrepen doordat ze bijvoorbeeld sneller dan collega’s verbanden zien of met niet-standaard oplossingen komen. Ideeën die ze voordragen worden door de rest niet begrepen.
Als kind is dit niet fijn, maar als volwassene kan dit misschien wel tot nog grotere frustraties leiden of zelfs tot conflicten op de werkvloer of in relaties.
Het gevolg is dat hoogbegaafde volwassenen buiten de groep vallen. Of zich buiten de groep plaatsen. Ze denken dat het aan henzelf ligt. Een veel gehoorde uitspraak van hoogbegaafde volwassenen is: “Ik ben de enige die er zo over denkt, dus dan zal het wel aan mij liggen”. Of “ik ben vast niet zo slim want ik begrijp maar niet waar de anderen het over hebben”, terwijl ze zelf de oplossing al zagen terwijl de anderen nog hingen in een ingewikkeld verhaal over een probleem.
De kans om buiten de groep te vallen is minder groot als je ‘gelijken’ tegenkomt. Hoogbegaafde jongvolwassenen die in staat zijn een HBO of universitaire studie te doen (en afronden) komen vaker terecht in een omgeving die past bij hun denkvermogen en talent. De hoogbegaafde leerling die het niet redt op school heeft een grotere kans om in een omgeving terecht te komen ver onder zijn of haar denkniveau. Deze volwassenen zullen zich in een dergelijke werkkring vaak vervelen en zullen vaak van baan (proberen te) veranderen.
Waarom zijn hoogbegaafde mensen niet succesvol?
Vaak wordt gedacht dat bij mensen met een hoog IQ alles vanzelf gaat. Maar waarom behalen dan zo veel hoogbegaafden geen diploma? Waarom hebben dan veel hoogbegaafden geen werk? De universiteit van Vlaanderen heeft geprobeerd in een Youtube filmpje hierop inzicht te geven:
Is hoogbegaafdheid erfelijk?
Uit onderzoek van de Vrije Universiteit (VU) van Amsterdam blijkt dat intelligentie in belangrijke mate erfelijk is [1][2] én dat omgevingsfactoren ook een significante invloed hebben op het IQ.
Uit een overzichtsartikel van zeven Amerikaanse psychologen blijkt dat als een kind uit een lage sociale klasse terecht komt bij een gezin uit een hogere sociale klasse, het IQ van het kind met wel 12 tot 18 punten kan stijgen [3].
De onderzoekers zijn er van overtuigd dat intelligentie erfelijk is, maar het is erg moeilijk om te bepalen hoe groot dat deel is.
Testen op hoogbegaafdheid
De eenvoudigste methode om te testen of je hoogbegaafd bent, is door het maken van een goede intelligentietest. Het resultaat van een dergelijke test is een IQ score en wanneer deze IQ score 130 of hoger is, kun je ervan uitgaan dat je hoogintelligent bent. Het vaststellen van hoogbegaafdheid door middel van een intelligentietest is eigenlijk niet volledig, immers naast een hoge intelligentie moet een hoogbegaafd persoon ook creatief zijn en doorzettingsvermogen hebben.
Een betere manier om hoogbegaafdheid vast te stellen is door naast IQ ook te kijken naar de gedragskenmerken en karaktereigenschappen van hoogbegaafdheid en de mate waarin je die bezit. Dit kan worden gedaan door middel van een intelligentietest én een persoonlijkheidsonderzoek.
Er zijn diverse onderzoeken, voor verschillende leeftijdsgroepen:
- WPPSI-III is bedoeld voor kinderen onder de zes jaar. Met deze test wordt de verwerkingssnelheid van het kind gemeten en het geeft een beeld van de verbale en performale capaciteit.
- SON-R wordt afgenomen wanneer een kind het WPPSI-III onderzoek al eens heeft gedaan of als het kind de Nederlandse taal niet beheerst. Het is een non-verbale intelligentietest die ook het redeneervermogen kan vaststellen.
- WISC-III of WISC-V wordt gebruikt voor kinderen ouder dan 6 jaar. Deze test meet verbale en performale capaciteiten. Dit gebeurt aan de hand van vragen en opdrachten die het kind moet beantwoorden en uitvoeren. De opdrachten en vragen worden lastiger naarmate de test vordert.
Het laten testen van je kind of jezelf laten testen op hoogbegaafdheid kan diverse redenen hebben. Lees voor redenen om te testen en de voor- en nadelen ervan het artikel “Waarom mijn kind op hoogbegaafdheid laten testen?”
Tot slot
Hoogbegaafdheid is een complex onderwerp en er valt nog veel meer over te vertellen en ontdekken. Er is veel kennis voorhanden, maar het blijft een onderwerp dat volop in beweging is en waar nog veel onderzoek naar gedaan wordt.
In dit artikel heb je alvast een uitleg gekregen over hoogbegaafdheid en wat de kenmerken zijn van hoogbegaafdheid. Wil je meer te weten komen over hoogbegaafdheid? Overweeg dan een van deze topboeken over hoogbegaafdheid
2% van de mensheid is hoogbegaafdheid. Hoogbegaafdheid is geen fase en je hebt het je hele leven lang (met uitzondering van dementie of ander niet-aangeboren hersenletsel waardoor je hersenen niet meer werken zoals ze ooit bij jou bedoeld zijn).
Bij veel hoogbegaafden is er behoefte aan gelijkgestemden. Mensen die denken zoals zij, dezelfde humor hebben, functioneren als zij en reageren met “dat herken ik”. Voor anderen speelt dat minder want zoals elk mens anders is, is ook iedereen anders in zijn omgaan met zijn eigen hoogbegaafdheid.
Dit artikel vormt een basis wat je over hoogbegaafdheid moet weten. Wil je je verder verdiepen in het onderwerp hoogbegaafdheid? Lees dan de vele andere artikelen op de website.
Bronnen
- Sniekers, S., Stringer, S., Watanabe, K., Jansen, P. R., Coleman, J. R. I., Krapohl, E., … Posthuma, D. (2017). Genome-wide association meta-analysis of 78,308 individuals identifies new loci and genes influencing human intelligence. Nature Genetics, 49(7), 1107–1112. https://doi.org/10.1038/ng.3869
- Scientists find new genetic roots for intelligence – [apr-jun] – Vrije Universiteit Amsterdam. (2017, 5 zomer). Geraadpleegd op 22 september 2019, van https://www.vu.nl/en/news-agenda/news/2017/apr-jun/scientists-find-new-genetic-roots-for-intelligence.aspx
- Nisbett, R. E., Aronson, J., Blair, C., Dickens, W., Flynn, J., Halpern, D. F., & Turkheimer, E. (2012). Intelligence: New findings and theoretical developments. American Psychologist, 67(2), 130–159. https://doi.org/10.1037/a0026699
- Palmer, D. (2011, 1 mei). Is Your Child Gifted? What to Look for, Why You Should Know. Geraadpleegd op 22 september 2019, van https://www.psychologytoday.com/intl/blog/gifted-kids/201105/is-your-child-gifted-what-look-why-you-should-know
Een erg goed en compleet artikel over hoogbegaafdheid! De perfecte start om meer te weten te komen over het onderwerp hoogbegaafdheid. Gelukkig is er nog veel meer leesvoer op de website! Goede informatieve website.
Hallo,
Ik heb een vraag. Ik wil graag mijn kind op hoogbegaafdheid laten testen, maar waar kan ik mijn kind zijn IQ laten testen en wat kost dat?
Je kunt het IQ van je kind laten testen bij een psycholoog of orthopedagoog. Het is wel belangrijk om op zoek te gaan naar een professional die ervaring heeft in het afleggen van testen bij kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong. Testen afnemen bij kinderen vergt een andere aanpak dan bij volwassenen. De test dien je zelf te betalen en kost ongeveer 350 euro. Je krijgt allereerst een intake gesprek, alvorens de test wordt afgelegd. Na de test ontvang je een verslaglegging met adviezen en volgt er een nabespreking.
Het verschil tussen hoogintelligent en hoogbegaafd is niet zwart/wit en daardoor erg lastig te verwoorden. Zelf ben ik een interessante lijst tegengekomen die de verschillen tussen hoogintelligent en hoogbegaafd benadrukt:
Hoogintelligent:
Weet de antwoorden
Is belangstellend
Is aandachtig
Heeft goede ideen
Werkt hard
Beantwoord de vragen
Zit in de top van de groep
Luistert belangstellend
Leert makkelijk
Heeft 6 tot 8 herhalingen nodig
Begrijpt hoe ideeën in elkaar zitten
Houdt van omgaan met leeftijdsgenoten
Begrijpt de bedoeling
Werkt opdrachten uit
Is ontvankelijk
Kopiert nauwgezet
Vindt school leuk
Neemt kennis op
Technisch
Kan goed onthouden
Houdt van stapsgewijze informatie
Is aandachtig
Is tevreden met wat hij leert
Hoogbegaafd:
Stelt de vragen
Is nieuwsgierig
Is geestelijk en lichamelijk betrokken
Heeft wilde aparte ideeën
Lijkt te spelen maar heeft goede resultaten
Gaat de discussie aan op details, weidt uit
Is de groep voorbij
Laat sterke emoties en meningen zien
Weet het al
Heeft 1 tot 2 herhalingen nodig
Creert ideeën
Houdt van omgaan met volwassenen
Trekt conclusies
Zet opdrachten uit
Is intensief
Ontwerpt iets nieuws
Vindt leren leuk
Speelt met kennis
Uitvinder
Kan goed inschatten
Gedijt op complexiteit
Is een scherpe observator
Is zeer kritisch over zichzelf.
Ik hoop dat dit een nuttige toevoeging is!
Lars bedankt voor deze mooie lijst dit maakt het verschil tussen hoogbegaafd en hoogintelligent zeker een stuk duidelijker!
Ik baal zo gigantisch van mijn hoogbegaafdheid. Het klinkt allemaal erg interessant maar er zijn zoveel zaken waar ik tegenaan loop. Ik wissel ieder jaar van baan omdat ik na een jaar alle uitdaging kwijt ben. Werkgevers weten niet wat ze moeten doen. Ik krijg analyses en moet POPs schrijven maar ze weten niet wat ze ermee aanmoeten. Opleidingen zijn te langdradig waardoor ik m’n interesse verlies. Ik zou het liefst een opleiding van 4 jaar in 1 jaar doen. 26x dezelfde stof herhalen frustreert mij enorm. Mijn vrienden zijn stuk voor stuk mensen van minimaal 15 jaar ouder dan ik ben. Relaties lopen steeds op de klippen omdat ik me onbegrepen voel.. Ik vind geen aansluiting en weet af en toe gewoon niet wat ik moet.
Op 54-jarige leeftijd en 3 maanden na een onverwachte scheiding, ben ik er achter gekomen dat ik hoogbegaafd ben en dit vanaf mijn pubertijd tot ongeveer 19 jaar heb onderdrukt en nooit heb herkend. Achteraf heeft dit in combinatie met mijn opvoeding, omgeving en ontwikkeling in mijn jeugd, mijn verdere leven bepaald. Nu, stort mijn wereld in en opent zich een nieuwe betere wereld voor de rest van mijn leven. Ik voel de angst in mij…
Beste Theun, Klinkt erg heftig! Mag ik vragen hoe je er achter bent gekomen dat je hoogbegaafd bent? Ben je er achtergekomen doordat je je herkent in de typische kenmerken van hoogbegaafdheid? Of heb je een IQ test gedaan en is daaruit gebleken dat je hoogbegaafd bent?
Ik begrijp je A. De opleidingen duren idd te lang en was liever ook normaal geweest. Het leven is gewoon stukken makkelijker.
Theun, wat erg voor u. Voel met u mee.
Ik denk dat ikzelf hoogbegaafd ben. Op een iq-test op 11 jarige leeftijd scoorde ik 134. In de conclusie van de test staat alleen dat de test mij makkelijk af ging en dus luidde het advies: gymnasium. Er staat niets over hoogbegaafdheid in de conclusie. De Cito toets in groep 8 maakte ik foutloos (score 550). Ik heb zelf weinig problemen gehad, maar altijd door gehad dat ik dingen sneller snapte dan anderen leeftijdsgenoten.
Nu heb ik een bijna 4-jarig zoontje die in alle opzichten veel op mij lijkt. Hij ervaart echter wel problemen; hij wil niet naar de peuterspeelzaal omdat hij het te saai vindt. Op het kdv toont hij extreme emoties. In mijn ogen ook uit verveling. Hij is extreem vlug met alles: kan al lezen en schrijven, is zeer perfectionistisch, motorisch onwijs handig. Maar ik ben bang dat hij gaat vastlopen op school door zijn enorme verzet tegen verveling.
Heeft iemand tips voor coaching of boeken daarover? Ik wil mijn zoontje graag begeleiden of begeleiding aanreiken.
Het is inderdaad erg belangrijk om dit in de gaten te houden, want je wilt voorkomen dat je zoontje gaat onderpresteren. Mijn advies is om zelf je te verdiepen in het onderwerp hoogbegaafdheid, want op die manier kan je je zoontje beter begeleiden. Het verdiepen kan je doen door op deze website (of andere website’s) informatie te lezen over het onderwerp. Als je de basis een beetje begrijpt zou ik adviseren om een goed boek aan te schaffen over het onderwerp. In dit artikel hebben wij een top 10 boeken over hoogbegaafdheid samengesteld. Ik denk dt het boek “Hoogbegaafd, nou en?” erg geschikt is, maar kies vooral een boek wat jou nuttig lijkt.
Omdat je nu al problemen begint te ondervinden (hij wilt niet naar school) kun je inderdaad coaching overwegen. Kies een coach die redelijk in de buurt woont en waarmee er direct een goede klik is. Hieronder een kaart met coaches en hulpverleners in heel Nederland:
Bedankt, Lars, voor deze vergelijking. Ik ben nog maar een tiener (15 j.), en heb dus nog veel te leren, maar ik herken mezelf in de hoogbegaafdheidskenmerken, mijn beste vriendin in die van hoog intelligent. Het klinkt misschien vreemd, om van een 15 j. te horen, maar ik begrijp je, A, en Theun, en Brigitte.
Ik vind het soms verschrikkelijk om hoogbegaafd te zijn. Niemand (kan) me begrijpen. Ik vind het fijn om hier te lezen dat ik toch niet de enige ben, wat ik eigenlijk wel wist, maar het is altijd fijn daar bevestiging van te krijgen, dat er toch mensen zijn die hetzelfde voelen, hetzelfde meemaken/meegemaakt hebben. Vaak vraag ik me af: ‘Hoogbegaafdheid, een zegen of een vloek?’
Dank voor dit artikel. Ik durf eindelijk toe te geven dat ik hoogbegaafd ben. Ik wist al jaren dat ik een hoog IQ heb (140+), maar hoogbegaafd? Dat laatste is toch een stap verder, want dat klinkt alsof je beter bent dan anderen.
Vaak werd/wordt mij gevraagd of ik wellicht hoogbegaafd ben, omdat men bepaalde gedragskenmerken herkent. Ik ben rusteloos, er is altijd chaos in m’n hoofd, ben snel verveeld, ben altijd veel stappen vooruit wanneer mensen problemen beschrijven (het is toch logisch dat we die zo kunnen oplossen?) Ondanks die chaos in m’n hoofd kan ik complexe problemen op een eenvoudige wijze uitleggen door ze te vertalen naar dagelijkse dingen.
Voor mezelf leg ik de lat erg hoog, ben een perfectionist. Ik heb een enorme faalangst. Dit laatste heeft me in m’n leven ontzettend in de weg gezeten. Ik vraag me regelmatig af wat ik had kunnen bereiken als ik niet zo onzeker was geweest over m’n capaciteiten.
Enige tijd geleden ben ik me gaan verdiepen in hoogbegaafdheid bij volwassenen. Dit was een feestje van herkenning. Plotseling voel ik me niet zo eenzaam meer, er zijn anderen die ook zo zijn.
Een punt van kritiek op de grammatica in dit artikel:”Creativiteit is ook een component dat lastig te herkennen is bij een hoogbegaafd persoon” Moet het niet “die” zijn?
Hoi Herma,
Dank voor je reactie op de website. Het klinkt alsof je al stappen verder bent door het een naam te geven. Dat je mensen in je omgeving hebt die je hoogbegaafdheid opmerkingen is ook zeker een pluspunt. Mensen herkennen het niet zomaar bij een ander…. Je hebt het over erkenning, en herkenning door erover te lezen. Kijk op internet ook eens bij de verschillende fora voor hoogbegaafde volwassenen? Dat is een laagdrempelige manier om met anderen in contact te komen.
Je opmerking over de tekst Een punt van kritiek op de grammatica in dit artikel:”Creativiteit is ook een component dat lastig te herkennen is bij een hoogbegaafd persoon” Moet het niet “die” zijn? Je hebt helemaal gelijk. Component is mannelijk waarmee het dan ‘component die lastig te herkennen is’ moet zijn. Altijd fijn als mensen kritisch meekijken.
Groet, Mariska de Swart
Dat taalpurisme is ook een teken van hoogbegaafdheid. Ik houd mijn reactie kort, want ik wil niet het gevaar lopen gecorrigeerd te worden. 😉
Hoi Mariska,
Ik kan het niet laten om toch op de taalfout te reageren;-)
Aangezien bij het woord component ‘het’ als lidwoord gebruikt wordt, is het toch echt ‘dat’ en geen ‘die’.
Volgens deze website is het ‘de component’, met dan ook ‘die component’:-).
De test die u presenteert, zogenaamd om hoogbegaafdheid te meten deugt niet echt. Met een dergelijke test kan je wel een gemiddelde intelligentie meten, maar geen hoogbegaafdheid. Het begint er al mee dat er sprake is van een meerkeuze test. U snapt toch wel dat hoogbegaafde mensen zoveel verschillende mogelijkheden en redeneringen zien in een oogwenk, en dat er dus bij een meerkeuzetest voor hoogbegaafde mensen heel vaak meerdere antwoorden goed zijn. Een echte hoogbegaafde raakt onmiddellijk in de war als hij uw testopgaven ziet. Wat er uit de test komt is dan ook behoorlijk gebiased. Ik heb als A&O psycholoog heel veel meerkeuze IQ tests afgenomen, en het waren juist degenen die zeer intelligent en hoogbegaafd waren die verkeerde antwoorden kozen, op grond van soms uitzonderlijke en ook heel goed kloppende redeneringen.
Hartelijke bedankt voor het delen van deze info. Ik ben sinds kort op zoek geweest om antwoorden te krijgen hier op.
Zelf presteerde ik zo ver onder het gemiddelde dat ze dachten dat ik zwak begaafd was, echter lag mijn interesse niet op het inprenten van dingen. Zo zie ik zelf de vorm van leren niet aan en ja ook school boeide me geen ene fluit. Sinds ik van school af ben gaat het zoveel beter. Met 6 dingen te gelijkertijd bezig kunnen zijn. Echt het is een gekke huis in mijn woning. Alleen al 2 computers met elk 2 beeldschermen, dus 4 verschillende info vlakken. Ondertussen met muziek bezig en voornamelijk tekenen of iets berekenen. Mijn interesse ligt in de esoterische kennis iets wat je op school al helemaal niet krijgt, maar het gaat inderdaad erg snel wn onderscheid het ook van elkaar. Als me moeder op visite komt zet ik zoveel mogelijke beelden af, ze wordt er helemaal wiedewous van. Meestal komt ze helpen opruimen, dat schiet er vaak bij in. Ik slaap ook niet veel s’ochtends 2 uur en s’avonds 2 uur. Maar dit doet zoveel beter nadat ik deze info tot me genomen heb gelukkig raakt er almeer bekend hier over.
m.v.g.
E.
Hoi Erik,
helaas komt het vaker voor dat hoogbegaafde kinderen in het lager onderwijs gezien worden als zwakke leerling. Dit heeft dan vooral te maken met het niet aansluiten op het onderwijssysteem of -aanbod, het voorlopen op de klas (zonder dat het opgemerkt wordt) of interesses op heel andere gebieden.
Buiten of na school trekt dit dan in meeste gevallen bij, met dan zoals in jouw geval een vrij extreme aanpak van ‘alles tegelijk willen’.
Zolang dit met verschillende dingen zo actief bezig zijn goed voelt voor je en het weinige slapen geen problemen geeft is dit voor jou een manier om je leven in te richten. Het is niet aan anderen om daarover te oordelen maar toch wil ik je meegeven dat het goed is om te zorgen voor balans. Het bezig zijn in je hoofd en bezig zijn met kennis voelt voor jou goed als ik het zo lees. Toch is een vorm van ontspanning vinden en met iets anders bezig zijn (of juist even niet ergens mee bezig zijn) belangrijk. Hersenen en je lichaam hebben variatie nodig en ontspanningsmomenten…
Heb je het boek ‘Misdiagnosis’ over hoogbegaafdheid gelezen? Hierin wordt Hoogbegaafdheid breder bekeken en wordt ook de link met slaappatronen, relaties en bijvoorbeeld extreme focus op specifieke onderwerpen bekeken.
Groet, Mariska
Mijn kinderen zijn hoogbegaafd.
Zit er erg mee in me maag zijn moeilijk in omgang .
Soms ga ik in de schuur stiekem blowen om tot rust te komen.
Zoek hier hulp voor
Hebben jullie hier ervaringen mee ?
Mvg Rachel
Beste Rachel,
het spijt mij om te lezen dat je jezelf in een moeilijke situatie bevindt met jouw kinderen. Ik kan niet heel goed advies geven vanaf hier, ook omdat ik niet weet wat moeilijk in omgang betekend voor jou. Een van de meest voorkomende valkuilen voor ouders van hoogbegaafde kinderen is dat er ellelange discussies kunnen voortkomen, waarbij de ouder de focus verliest. Dit omdat ze zeer goed alles kunnen beargumenteren. Het is dan zeer belangrijk om de focus op het onderwerp te houden en niet mee te gaan in beschuldigingen. Zorg dat discussies niet lang door gaan. Soms moet je als ouder gewoon stil blijven en het onderwerp sluiten.
Ben ook niet bang om jouw kinderen fouten te laten maken. Dit is hoe ze vaak leren.
Wanneer je als ouder in de schuur een jointje moet gaan roken om tot rust te komen zit er natuurlijk iets fout. Er is een grote kans dat jij zelf hoogsensitief bent, en jouw kind zeer emotioneel kan worden.
De uitdaging is om de balans te vinden. Te veel keuzevrijheid geeft onveiligheid. Geen keuzevrijheid en (extreme) controle is geestdodend. Kinderen met een grote behoefte aan autonomie hebben, net als andere kinderen, grenzen en kaders nodig.
Wat ik je vooral wil meegeven. Ga je aansluiten bij diverse facebookgroepen en ga eerst eens meelezen. (Niemand ziet dat je je aanmeldt voor besloten groepen, tenzij het een facebook-vriend is die ook al lid is van diezelfde groep, maar dan heb je direct iemand om mee te praten!) Je zult veel herkenning tegenkomen. En ga vast op websites kijken en lees boeken.
Websites
https://pharosnl.nl/ – Pharos is een oudervereniging van en voor ouders van hoogbegaafde kinderen.
https://www.novilo.nl/ – voor begeleiding van scholen en opleiding rondom hoogbegaafdheid.
https://giftedpeople.eu/ – voor volwassenen
http://www.lich.nl/ – landelijke informatiecentrum hoogbegaafdheid
https://praktijkdeblik.nl/ – Expertise op het gebied van hoogbegaafdheid en onderwijs (voorheen edu en ik)
http://www.sterkbegaafd.nl/ – een collega die kinderen, ouders en scholen begeleidt in Houten
http://www.bureauflore.nl/ – een collega die kinderen, ouders en scholen begeleidt in Utrecht
https://www.ieku.nl/ – advies in hoogbegaafd opvoeden.
Hoi R,
allereerst excuses voor mijn late reactie. Vanwege heftige corona en werkverandering was je bericht langer dan gewild blijven liggen.
Gelukkig was er ondertussen al door iemand gereageerd. Ik sluit me aan de tip om te kijken naar verenigingen. Voor zowel jezelf als voor je kinderen want deze situatie moet niet te lang zo door blijven gaan want jullie gaan de negatieve gevoelens over en weer versterken naar elkaar. Daarmee raken jullie in een neerwaartse spiraal.
Belangrijk is dat iedereen in huis weer lekker in zijn vel komt. Dan kan deels worden bereikt door het kunnen delen van frustraties over problemen waar jullie tegenaan lopen en vooral door daarna te kijken hoe je hier anders mee om kunt gaan. Andere ouders die hetzelfde meemaken kunnen daarin een grote steun zijn. Voor je kinderen is het vooral belangrijk dat ze hun denkkracht ergens positief kunnen inzetten en gelijkgestemden ontmoeten om mee te kunnen schakelen. Daarvoor zijn in een andere reactie al verenigingen / websites gegeven.
Zoals eerder al genoemd zijn hoogbegaafde kinderen en pubers vaak een expert in het aangaan van discussie. Argumenten om hun mening of zin door te drijven lijken onuitputtelijk, net als vaak de vragen die ze bij alles kunnen stellen. Dit kan op momenten doodvermoeiend zijn, en op andere momenten, wanneer je zelf lekker in je vel zit, ook mooi om te zien want het kan voor hen een groot talent zijn om de wereld op die manier te bekijken.
Belangrijk is om de rol van ouder helder te houden. Jij bent de ouder, hun begeleider in hun ontwikkeling. Daarbij horen ook het aanleren van grenzen, van regels en van sociaal gedrag / sociale omgang met elkaar. Er zijn regels in huis. Die regels zijn ooit vastgelegd en daar heeft iedereen zich aan te houden. Zo kunnen er ook regels gelden voor discussies over regels.
Eventueel kan een coach jou en je kinderen begeleiden om die rol als ouder terug te pakken. Dat zal wennen zijn maar uiteindelijk geeft het rust bij iedereen.
Hoogbegaafde jongeren zijn expert in het aangaan in discussies. Daaraan vast hangt ook het feit dat ze vaak openstaan voor argumenten om samen te kijken naar een andere manier van omgaan met elkaar (mits dit in goede setting en sfeer gebeurt). Wanneer je met hen kunt spreken over het nut en de nood van regels en waaróm die zo worden ingesteld geeft het je kinderen meer inzicht. Laat hen ook meebeslissen. Tot bepaalde hoogte, maar in de praktijk blijkt vaak dat jongeren echt niet ‘los gaan’ in regels naar hun hand zetten. Meebeslissen over regels geeft hen een verantwoordelijkheid om ze na te leven.
Neem eventueel een derde erbij, al of niet professioneel, om hier samen naar te kijken. Benoem naar hen dat het zo niet langer gaat omdat het de sfeer in huis niet ten goede komt en jullie dit met elkaar kunnen veranderen.
PS; dit is een vrij algemene reactie. Ik ken de situatie niet goed genoeg om dieper op je post in te gaan.