Coping

Coping is een menselijk fenomeen en iedereen doet het. Bij coping spreken we over gedrag waar we op terugvallen wanneer bepaalde situaties in ons leven zich voordoen. Coping kan op ieder moment voorkomen, bijvoorbeeld wanneer we blij zijn. Maar ook wanneer we verdrietig of boos zijn kan dit gedrag voorkomen. Daarom is het voor mensen belangrijk dat zij begrijpen op welke manier coping ingezet kan worden. Zo vallen sommige mensen bijvoorbeeld terug op drugs wanneer zij een slecht moment meemaken. Maar je kunt coping juist ook erg positief inzetten waardoor je er een beter mens van wordt.

Er zijn honderden verschillende strategieën rondom coping en deze kunnen voor iedereen anders zijn. Waar de een bijvoorbeeld een uurtje gaat wandelen wanneer zij een stressvolle dag hebben gehad, kan de ander ervoor kiezen om een wijntje te drinken en op deze manier tot rust te komen. Iedereen heeft zijn eigen manier van coping, maar een deel van de bevolking kiest ervoor om negatief gedrag als coping te gebruiken. Indien jij op dit moment het gevoel hebt dat jij dat ook doet dan is het slim om dit artikel te lezen.

Wat is coping?

Elke dag bevinden we ons in tientallen verschillende situaties. De ene situatie is heftiger dan de ander en sommige dagen komen we gewoon door zonder dat zich een heftige situatie voordoet. Maar mocht je bijvoorbeeld ruzie maken met iemand die erg dicht bij jou staat dan houd je hier bepaalde emoties aan over. Deze emoties moeten op een manier jouw hoofd uit. Coping is het gedrag wat jij op dat moment vertoont. Dit kun je doen door even een paar minuten te mediteren of door naar de lokale bar te gaan en een aantal biertjes te drinken. Het ene mechanisme van coping kan voor de ander ontzettend goed werken terwijl het voor de ander juist helemaal niet effectief is.

Standaard coping

Kortgezegd is coping het menselijke gedragspatroon dat iemand vertoont op het moment dat zij met een druk te maken krijgen (zowel intern als extern) in situaties die ook als gevaarlijk beschreven kunnen worden. Zo is er een copingmechanisme dat we allemaal vertonen wanneer een onbekende onze kant op komt rennen en waarbij het lijkt alsof zij ons niet zien – je stapt dan simpelweg opzij. Dit algemene copingmechanisme is voor ieder mens gelijk. Maar wanneer je bijvoorbeeld ergens een ex-geliefde ziet staan waar het niet goed mee is afgelopen, dan kun je of naar deze persoon toe lopen en een praatje maken of juist kiezen om de situatie helemaal te verlaten. Dit verschilt dan weer per persoon. En dat is dan ook een thema in coping: we doen het niet allemaal op dezelfde manier, maar we doen het wel allemaal.

Gevaarlijke coping

Het copingmechanisme bestaat tienduizenden jaren en werkt vrijwel automatisch in ons brein. Daarom kunnen negatieve copingstrategieën ook zo gevaarlijk zijn. Als je ervoor kiest om drugs of alcohol te gebruiken omdat jij je niet gelukkig voelt, dan kan dit op termijn grote schade voor jouw mentale en lichamelijke welzijn opleveren. Doordat dit vrijwel automatisch in het hoofd gaat (als A gebeurt, doe ik B), is het moeilijk om zulk gedrag stop te zetten. Gelukkig zijn er allerlei manieren om op dit om te zetten naar gezonde gewoontes, waardoor je hier persoonlijk ook continu echt iets uit kunt halen, maar dit kost tijd. Toch is dit het altijd waard.

Interne en externe situaties

Het mechanisme van coping kan zowel door situaties die zich intern als extern voordoen aangewakkerd worden. Als jij heftige pijnen hebt omdat je recentelijk iets hebt gebroken dan kun je ervoor kiezen om pijnstillers te nemen en deze interne situatie op deze manier op te lossen – we spreken in dit geval dus van interne situaties. Bij externe situaties bedoelen we situaties die zich niet in jou plaatsvinden. Denk aan een onbekende die op straat tegen jou aan loopt, boos wordt en jou ook uitscheldt. Voor sommige mensen is dit een heftige situatie die tot vervelende emoties kan leiden. Deze externe situatie heb jij zelf niet in de hand, maar je kunt er wel zelf voor kiezen hoe jij hiermee omgaat.

Coping is voor iedereen anders

Er zijn voor mensen ontzettend veel verschillende manieren om met bepaalde situaties om te gaan. Daarom kan er ook geen blauwdruk gegeven worden hoe het mechanisme van coping er exact uitziet. Het is voor iedereen anders. Daarom is het altijd goed om te kijken hoe anderen met bepaald situaties omgaan. Dit is vooral essentieel wanneer jij merkt dat jij niet beter wordt van de mechanismen die jij gebruikt. Uiteindelijk kan dit helpen om een gezondere manier van coping aan te leren en op deze manier op een betere manier met jouw persoonlijke problemen of situatie om te gaan. Wees daarom niet bang om jezelf af en toe af te vragen hoe jij omgaat met bepaalde situaties. Door er even over na te denken kun je veel beter inzien of jij hier op een gezonde manier mee omgaat of dat er nog verbeterpunten zijn.

Coping bij depressie en andere mentale aandoeningen

Coping bij mentale aandoeningen is erg normaal. Zo kunnen mensen met een depressie ervoor kiezen om op een negatieve manier coping in te zetten. Dit is dan ook de reden dat veel mensen met een depressie zich bijvoorbeeld vaker ziek melden – de hele dag in bed liggen is een mechanisme om hiermee om te gaan. Toch leiden zulke mechanismen vaak niet tot een positieve verandering in gedrag, het zal er eerder voor zorgen dat iemand erg ongezond leeft en juist verder de diepte van de depressie in kan zakken. Door dit mechanisme dan om te zetten naar iets positiefs, bijvoorbeeld door te gaan sporten of een uurtje in de buitenlucht te wandelen, komen er betere stoffen in de hersenen vrij en zal men merken dat de mate van nadelen bij een depressie komen kijken ook zullen afnemen. Daarom is het altijd verstandig om eigen mechanismen van coping goed te observeren en eventueel aanpassingen in jouw gedrag aan te brengen wanneer je doorhebt dat dit niet helemaal gezond is. Daar spreken we later op deze pagina ook nog verder over.

Soorten copingstrategieën

Binnen de soorten copingstrategieën kun je vrijwel alle kanten op. De één kiest voor negatieve strategieën terwijl de ander juist erg gericht is op de positieve strategieën. Dit is per persoon anders maar kan door eigen gedrag wel steeds gemakkelijker worden aangepast. Uiteindelijk wil je vooral positieve strategieën inzetten om te zorgen dat je zo min mogelijk overlast merkt van jouw copingmechanisme. Binnen deze soorten spreken we van twee hoofdthema’s:

• Copingstrategieën met een focus op het probleem (vaak extern)
• Copingstrategieën met een focus op eigen emoties (vaak intern)

Daarbij maken we ook nog onderscheid tussen de manier waarop men de eigen strategie inzet. Je kunt er namelijk voor kiezen om actief richting het probleem te werken en op deze manier te zorgen dat je steeds minder last van het externe probleem of de interne emoties hebt. Maar daarentegen kun je er juist ook weer voor kiezen om een strategie in te zetten die ervoor zorgt dat je steeds verder van dit externe probleem of de interne emotie vandaan bent. Mensen die extreem verdrietig zijn kunnen hun eigen verdriet wegdrinken – dit is een manier om jezelf verder van wat er intern gebeurt te verplaatsen. Heb je echter een probleem met een collega waardoor jij bijna jouw baan verliest? Dan kun je hier een actieve strategie inzetten waarbij je ervoor kiest om eerst met jouw baas te praten en dan te proberen het met de collega op te lossen. Beiden zijn strategieën om met een situatie om te gaan, maar de kern en de oplossing die iedere strategie los oplevert is veel groter.

Actief naar het probleem werken

Deze copingstrategieën zijn erop gericht om te zorgen dat externe factoren in situaties zo veel mogelijk afnemen en dienen te leiden tot het uiteindelijk oplossen van het probleem. Dit betekent niet dat een dergelijke strategie het probleem direct hoeft op te lossen, sommige strategieën zijn erop gericht om jou mentaal meer ruimte te geven zodat jij beter kunt nadenken en op deze manier steeds dichter bij de oplossing kunt komen.

Steun zoeken

Wanneer stressvolle situaties in ons leven zich voordoen dan is het slim om daar met anderen over te praten. Zij hoeven vaak niet eens advies te geven. Door jouw eigen probleem voor te leggen bij een ander, hoor je zelf ook hoe de situatie in elkaar zit. Het is prettig om even een luisterend oor te hebben en op deze manier een andere kijk op de situatie te krijgen. Soms kan de ander ook nog reageren met advies wat zij zelf in deze situatie zouden kunnen doen, omdat zij deze situatie zelf ook al meegemaakt hebben. Het kan altijd lonen om met lotgenoten te praten. Steun zoeken is een effectieve copingstrategie en kan flinke doorbraken in het hoofd creëren.

Ontspannen

Het is belangrijk dat wij als mens voldoende tijd nemen om echt tot rust te komen. Veel werken of continu bezig zijn heeft geen zin, want ons brein en lichaam krijgen hierdoor onvoldoende rust. Uiteindelijk kan dit tot een burn-out leiden. Ontspanning kan op allerlei manieren, zoals een meditatiesessie of door naar de lokale spa te gaan. Door even helemaal tot rust te komen en de gedachten in het hoofd stil te zetten, kom je vaak veel sneller tot een betere emotie in jouw eigen hoofd. Dit is vooral belangrijk wanneer jij het gevoel hebt helemaal vol te zitten en niet meer goed kunt nadenken. Een aantal uurtjes rust zal al snel voor betere resultaten in het leven zorgen.

Probleemgericht

Sommige problemen vereisen een actieve aanpak. Wanneer problemen zich voordoen dan is het voor sommige mensen normaal om deze problemen zo veel mogelijk te negeren en er op een andere manier mee om te gaan – door hier niet over na te denken. Maar door juist richting het probleem te werken, kom je steeds dichter bij de kern van het probleem. Zo kun je achterhalen waarom jij je op dit moment bijvoorbeeld ontzettend gestresst voelt. Wellicht heb je een deadline, ben je bang dat jij je baan verliest of gaat het niet zo goed met jouw eigen relatie. Door dit te realiseren, kun je een plan maken waarmee jij het probleem gaat oplossen.

Humor

Voor veel mensen is humor een ideale manier om met situaties om te gaan. Dit heeft uiteindelijk ook twee kanten. Het kan een goede copingstrategie zijn om dichter bij de kern van het probleem te komen, maar ook om steeds verder van de kern vandaan te gaan. Als er iets ergs op een dag gebeurt dan kun je hier met een grapje omheen werken en het uiteindelijk allemaal niet zo serieus nemen. Maar sommige mensen gebruiken humor om ongemakkelijke situaties voor zichzelf te doorbreken en op deze manier te zorgen dat de situatie zich niet langer voortzet. Dit is echter niet een goede strategie om het probleem op te lossen, dit is een vorm van ontwijkende coping.

Lichamelijke activiteit

Sporten is ontzettend goed voor ons lichaam, maar ook voor ons brein. Tijdens het sporten produceren onze hersenen allerlei goede stoffen die nodig zijn om goed en positief na te denken. Lichamelijke activiteit is dan ook een ideale strategie van coping, want het is ontzettend gezond. Door jezelf even de tijd te geven om een half uurtje hard te lopen of gewichten te heffen in de sportschool, neem je rust van alles wat er in jouw hoofd omgaat en kun je daarna weer met een frisse blik naar de situatie kijken. Er zijn diverse onderzoeken die hebben aangetoond dat sporten ontzettend effectief is om meer positieve emoties in jouw hoofd te creëren. Dit is dan ook een zeer gezonde manier van coping.

Van het probleem vandaan werken

Proberen te ontsnappen

Mensen die op dit moment in een erg stressvolle periode zitten en veel negatieve emoties hebben, kunnen ervoor kiezen om zichzelf van anderen af te sluiten. Isolatie is een bekende copingstrategie die door veel mensen wordt ingezet. Vooral mensen die op dit moment in een depressie zitten kunnen ervoor kiezen om in zichzelf terug te trekken en langzaam de relaties met anderen om zich heen zo veel mogelijk te limiteren. Vaak schamen mensen zich voor hun eigen problemen en hebben zij liever niet dat anderen hen op deze manier zien. Door zichzelf te isoleren komen anderen er dus niet achter dat het niet goed met hen gaat. Echter zal dit alleen maar tot meer negatieve emoties leiden, omdat zij op dat moment niemand hebben om mee te praten.

Zelfverzachting

Bij zelfverzachting spreken we over gewoontes die helpen om meer dopamine in ons brein aan te maken maar niet leiden tot de oplossing van het probleem. Denk hierbij aan het spelen van videospelletjes om ons hoofd even stil te zetten – het helpt op korte termijn omdat we niet aan het probleem denken, maar het geeft ons hoofd geen rust om goed over de situatie na te denken. Je loopt hierbij weg van het probleem en lost het hierdoor dus ook niet op. Andere manieren om aan zelfverzachting te doen zijn onder andere binge-eten, veel televisie kijken, binge-drinken en ook veel op het internet surfen. Al deze gewoontes hebben als primaire doel om niet met het probleem om te moeten gaan en het leven toch iets fijner te maken door de positieve stoffen die jij tijdelijk dankzij deze middelen in jouw brein krijgt.

Verlammen

Het verlammen van jouw eigen lichaam of brein is een bekende manier om helemaal niet meer met een probleem om te gaan. Het kan helpen om jouw gehele angst te laten verdwijnen, maar het zal er op termijn voor zorgen dat jij ontzettend veel extra problemen creëert. Zo kunnen mensen drugs gebruiken om de angsten van een situatie te laten verdwijnen. Maar dit lost het probleem niet op en maakt het in vrijwel iedere situatie juist alleen maar erger. Het gebruik van drugs kan dusdanig ver doorlopen dat men het iedere dag gaat gebruiken en ook steeds vaker op een dag gebruikt. Gedurende langere periodes leidt dit tot een drugsverslaving, omdat het gebruik van het middel de gebruiker het gevoel geeft dat zij zonder dit middel niet op een normale manier kunnen leven – de angsten komen terug wanneer zij het middel niet gebruiken. Naast drugs kan men ook alcohol of junkfood inzetten om te zorgen dat zij niet langer aan het probleem hoeven te denken.

Impulsiviteit en risico’s nemen

Het nemen van beslissingen die je normaal niet zou nemen of plotseling erg risicovolle situaties opzoeken zijn ook manieren om met een negatieve emotie om te gaan. De shot van adrenaline die jij door deze situaties krijgt zal erin resulteren dat je even niet aan het probleem hoeft te denken. Dit kan resulteren in slecht gedrag zoals excessief gokken, wat voor de gokker uiteindelijk tot grote financiële problemen kan leiden. Daarnaast kan men ervoor kiezen om actief op zoek te gaan naar onveilige seks, omdat dit extra risico’s met zich meebrengt. Drugsgebruik is ook een bekende manier om voor mensen die dit normaal niet zouden doen extra risico’s op te zoeken. Roekeloos rijgedrag komt bij deze mensen ook vaak voor, waardoor zij verkeersboetes krijgen. Een andere manier om extra risico op te zoeken en dit als coping in te zetten is door te stelen.

Zelfpijniging

Als copingstrategie is zelfpijniging bij een klein deel van de mensen een methode die continu wordt ingezet. Vaak wordt dit ingezet om pijn die nog van een oudere situatie aanwezig is op te lossen. Veel mensen voelen na een zware periode bijna niets meer, dit kan onder andere komen doordat zij ontzettend veel verdriet hebben. Een tiener wiens ouders op vroege leeftijd zijn gescheiden en denkt dat het door hen komt, kan ervoor kiezen om aan zelfpijniging te doen. Deze copingstrategie is erg gevaarlijk en kan resulteren in problemen die zich de rest van het leven voordoen. In zulke situaties is het ontzettend belangrijk dat deze persoon op een andere manier hiermee leert omgaan en actief hulp zoekt. Deze copingstrategie kan uiteindelijk tot zelfmoord leiden. Als jij hier op dit moment over nadenkt of iemand in jouw omgeving hebt die hierover nadenkt dan kun je contact opnemen met de zelfmoordlijn op telefoonnummer 113. Hier zijn getrainde specialisten aanwezig die met jou in gesprek gaan en jou helpen bij de gedachten die in jouw hoofd – of in het hoofd van de ander – omgaan. Je staat er dan ook niet alleen voor.

Van ongezonde naar gezonde coping

Veel copingstrategieën kunnen op zowel korte als lange termijn ongezond zijn. Het is dan ook aan mensen zelf om te kijken op welke manier zij dit kunnen oplossen. Uiteraard kan de omgeving hier ook actief bij helpen. Het is vooral zaak dat jij de hulp krijgt die bijdraagt aan een betere copingstrategie. Zo kan iemand die actief drugs gebruikt om niet meer aan bepaalde situaties te denken of emoties te dempen ervoor kiezen om gedragstherapie in te schakelen.

Je moet bij het inzetten van een copingstrategie altijd goed nadenken of dit gezond of ongezond is. Vaak heb je het gevoel dat de strategie in ieder geval op korte termijn wel een en ander kan oplossen, omdat jij je beter voelt. Maar dergelijke strategieën kunnen op lange termijn veel schade opleveren, denk bijvoorbeeld aan alcoholisme. Op ieder moment van de dag, en bij iedere emotie die jij voelt, heb jij de mogelijkheid om jouw gedrag hierbij om te draaien. Er zit een moment tussen de oorzaak en het gevolg en binnen dat moment kun jij ervoor kiezen dat jij op dat moment een andere strategie gaat inzetten. Zo kun je in plaats van uren videospelletjes spelen voortaan kiezen om een uurtje naar de sportschool te gaan. Of ga jij in plaats van risicovol gedrag opzoeken gewoon een lange wandeling maken.

Het is niet eenvoudig om copingstrategieën snel te veranderen. Hier gaat tijd overheen. Als jij sneller resultaat wilt boeken dan loont het om gedragstherapie in te zetten. Hierbij ga jij samen met een therapeut kijken waar jouw gedrag vandaan komt en hoe jij negatieve gedragspatronen kunt omzetten naar positieve gedragspatronen. Hier word jij als persoon op zowel korte als lange termijn beter van.