Iedere peuter komt uiteindelijk in de koppigheidsfase. Als een peuter in deze fase komt, is hij of zij ontzettend opstandig. Niets is goed, er is veel weerstand en je lieve peuter kan zelfs agressief worden. Als je peuter een tijdje opstandig en zelfs agressief is, is dit helemaal niet vreemd. Duurt de koppigheidsfase echter heel lang of is deze wel heel heftig? Dan is er mogelijk meer aan de hand. Het kan in dit geval zo zijn dat jouw kind ODD heeft.
Zeker als je kind ADHD heeft, is de kans groot dat hij of zij bij langdurige koppigheid, opstandigheid en agressie te maken heeft met ODD. Deze agressieve gedragsstoornis komt namelijk veel voor bij kinderen met ADHD. Op deze pagina lees je hier meer over. Je leest niet alleen wat ODD is en hoe vaak deze stoornis voorkomt in combinatie met ADHD, maar ook hoe je het beste om kunt gaan met jouw kind met ADHD en ODD.
Inhoudsopgave
ODD: een korte introductie
ODD is een agressieve gedragsstoornis. De afkorting ‘ODD’ staat voor ‘Oppositional Defiant Disorder’. In het Nederlands wordt de stoornis ook wel oppositionele-opstandige stoornis genoemd. Kinderen die ODD hebben, zijn moeilijk in de opvoeding. Ze zijn niet alleen ongehoorzaam, maar gaan bovendien vaak in verzet. Ze hebben veel ruzie met hun ouders, maar ook met broertjes en zusjes. Verder zijn kinderen met ODD driftig. Echter, feitelijk gewelddadig gedrag is vaak niet aan de orde.
ODD komt slechts bij 3 procent van de kinderen in Nederland voor. Heeft jouw kind ADHD? Dan heeft hij of zij meer kans op ODD. Deze gedragsstoornis komt namelijk vaak voor in combinatie met ADHD.
De kenmerken van ODD
Is je kind af en toe opstandig, dan wil dit zeker niet zeggen dat hij of zij ODD heeft. Pas als je meerdere kenmerken van ODD bij jouw kind herkent, is de kans aanwezig dat je zoon of dochter deze agressieve gedragsstoornis heeft. In dit geval is verder onderzoek naar het gedrag van je kind in ieder geval wenselijk.
De belangrijkste kenmerken van ODD, zijn de volgende:
- Het kind is driftig.
- Het kind verzet zich vaak tegen regels en vindt het moeilijk zich aan regels te houden.
- Het kind weigert te doen wat de volwassene van hem of haar vraagt. Hierdoor is de opvoeding moeilijk, maar kan het kind ook problemen krijgen op school.
- Het kind heeft vaak ruzie met leeftijdsgenoten, maar ook zeker met volwassenen.
- Het kind irriteert leeftijdsgenoten en volwassenen met opzet.
- Het kind erkent zijn of haar eigen fouten niet. Een ander krijgt vaak de schuld.
- Het kind is prikkelbaar en ergert zich snel aan anderen of aan bepaalde situaties.
- Het kind is hatelijk en/of wraakzuchtig.
Goed om te weten: kinderen met ODD zijn vaak driftig, boos en prikkelbaar, maar worden zelden echt agressief. Natuurlijk kan een kind met ODD een keer uithalen naar zijn of haar broertje of zusje, maar dit komt bij alle kinderen voor. Overmatig agressief gedrag hoort niet bij ODD.
ADHD en ODD
ODD komt vaak voor in combinatie met andere stoornissen. Denk hierbij aan autisme, maar ook aan ADHD. Maar liefst 30 tot 40 procent van de kinderen met ADHD, heeft ook ODD. Dit komt echter niet altijd duidelijk naar voren.
Dit komt omdat veel kenmerken van ADHD heel anders zijn dan de kenmerken van ODD. Kinderen met ADHD handelen bijvoorbeeld erg impulsief. Ze kunnen anderen irriteren door impulsief te handelen, maar dit gebeurt niet met opzet. Kinderen met ODD irriteren anderen niet per ongeluk, maar met opzet. Dit staat haaks op het impulsieve gedrag dat bij ADHD komt kijken. Toch komen ADHD en ODD veel samen voor.
De diagnose van ODD
Net zoals bij ADHD het geval is, moet ook ODD door een expert aangetoond worden. Denk je dat jouw kind met ADHD mogelijk ook ODD heeft? Maak dan een afspraak met je huisarts. Jouw huisarts zal jou en je kind doorverwijzen naar een expert, die het gedrag van je kind verder kan onderzoeken. Op basis van dit onderzoek kan de diagnose van ODD gesteld worden, of niet.
Heeft je kind inderdaad ODD, dan kun je een behandeling starten om de symptomen van deze gedragsstoornis te verminderen. Ook kun je therapie volgen om je kind én jouzelf beter om te leren gaan met deze stoornis.
Tips om goed om te gaan met ADHD en ODD
Heeft jouw kind ADHD en ODD? Dan kan dit zeker uitdagingen met zich meebrengen. Niet alleen in de opvoeding, maar ook op school en in sociale contacten. Wij geven je graag enkele tips om als ouder goed om te gaan met een kind met ADHD én ODD.
Accepteer hulp
Veel ouders lossen problemen met de opvoeding liever helemaal zelf op. Niet alleen omdat ze het lastig vinden om te erkennen dat hun kind anders is, maar ook zeker omdat ze niet toe willen geven dat ze er niet meer uit komen zonder professionele ondersteuning. Het is misschien lastig om hulp te accepteren, maar toch is het altijd beter om een expert te raadplegen als je er zelf niet meer uit komt. Een professional werkt niet alleen aan de ontwikkeling van je kind, maar kan je bovendien helpen het opvoeden leuker te maken. En dit is waardevol voor jou en je partner, maar ook zeker voor je kind.
Investeer in een behandeling
Met de juiste behandeling kun je de kenmerken van ADHD en ODD flink verminderen. Wat de juiste behandeling is voor jouw kind, kun je samen met de dokter bepalen. Je kunt je zoon of dochter ADHD medicijnen geven om de kenmerken van ADHD en ODD te verminderen, maar met gedragstherapie, mindfulness, meditatie en coaching kom je ook al een heel eind. Investeer je in de juiste behandeling, dan maak je de stoornissen van je kind een stuk draaglijker. Niet alleen voor jou, maar ook voor hem of haar zelf. Een behandeling is dan ook zeker waardevol.
Leg de lat niet te hoog
Een kind met ADHD en ODD gedraagt zich anders dan andere kinderen, bijvoorbeeld zijn of haar broertjes of zusjes. Houd dit altijd in je achterhoofd en vraag niet te veel van je kind. Leg je de lat te hoog, dan komen er juist spanningen en raakt je kind gestrest. Dit heeft geen positief effect op de kenmerken van ADHD en ODD. En leg je de lat wat minder hoog, dan ben je bovendien wat milder voor jezelf. Dit maakt het opvoeden een stuk gemakkelijker en leuker.
Vraag ‘waarom’
Kinderen doen dingen niet voor niets. Een kind met ADHD handelt misschien impulsief, maar vaak zit hier toch iets achter. Zeker bij kinderen met ODD is dit het geval. Als je kind iets doet, vraag je hem of haar ‘waarom’. Ken je de motivatie achter zijn of haar handeling, dan kun je hier samen over praten. Dit zorgt voor begrip en bovendien voor een open relatie, met een transparante communicatie.
Geef complimenten
Ieder kind heeft complimenten nodig, een kind met ADHD en ODD mogelijk nog meer dan andere kinderen. Probeer je niet de hele tijd bezig te houden met corrigeren, maar geef ook regelmatig complimenten. Met een compliment beloon je goed gedrag. En beloon je goed gedrag, dan is de kans groot dat dit gedrag nog eens terugkomt. Bovendien voelt je kind zich hartstikke goed als je wat vaker een compliment geeft. Zelfs kleine complimenten doen wonderen!
