ADHD en hoogbegaafdheid

ADHD en hoogbegaafdheid gaan vaak samen, al is het niet het geval dat iedereen met ADHD ook hoogbegaafd is, of dat alle hoogbegaafden ook ADHD hebben. Echter, het komt wel erg veel voor dat mensen zowel hoogbegaafd zijn als ADHD hebben. In de meeste gevallen hebben deze mensen duidelijke begeleiding nodig, vooral omdat het een combinatie is die niet altijd even gemakkelijk is in het leven.

“hoogbegaafdheid” en “ADHD” in hokjes

Vaak hebben we nog altijd te maken met het zogenaamde hokjessysteem, waarbij men niet in staat is om ‘out of the box’ te denken. Dit wil zeggen dat er overal een naam aan gegeven moet worden. In dit geval hebben de we naam ‘hoogbegaafdheid’ en de naam ‘ADHD’. Dit zijn dus twee aparte hokjes.

Hulpverleners vinden het lastig om een hoogbegaafd persoon met ADHD in een hokje te plaatsen, en hier ligt ook vaak het probleem. Het is namelijk zo dat veel symptomen van ADHD ook symptomen van hoogbegaafdheid zijn, en andersom uiteraard. Dit betekent dat, wanneer iemand beide heeft, het niet mogelijk is om de twee zaken te ontrafelen. Het is onmogelijk om te bepalen welke symptomen afkomstig zijn van de hoogbegaafdheid en welke symptomen toegeschreven kunnen worden aan ADHD.

Het is dan ook belangrijk dat de combinatie van hoogbegaafdheid met ADHD wordt gezien als één. Als je hulp wilt gaan zoeken voor een goede begeleiding, coaching of ondersteuning bij hoogbegaafdheid en ADHD, dan is het dus aan te raden een professional te vinden die in beiden gespecialiseerd is. Hoogbegaafdheid uit zich niet altijd zoals we dat zouden willen. De hoge creativiteit die gepaard gaat met hoogbegaafdheid kan zich soms uiten in chaotisch en druk gedrag. Tijl heeft hier een interessante videoblog overgemaakt:

Hoogbegaafdheid en ADHD kenmerken

Het onderstaande lijstje bevat een aantal typische kenmerken van een persoon met ADHD en hoogbegaafdheid:

• Heeft weinig geduld en tevens een lage frustratiedrempel (een kort lontje).
• Is erg snel afgeleid (concentratieproblemen). Droomt bijvoorbeeld weg tijdens een gesprek.
• Kan slecht plannen of organiseren. Wil veel taken tegelijkertijd starten, maar maakt dit vervolgens vaak niet af of stelt dit continue uit.
• Heeft moeite met veranderingen.
• Hoog activiteitsniveau.
• Heeft een gevoel van onderpresteren, omdat de gestelde doelen soms niet haalbaar zijn.
• Heeft moeite met gezag.
• Is (erg) impulsief. Bijvoorbeeld heel impulsief plannen maken.

ADHD trucjes

Mensen die te maken hebben met ADHD ontwikkelen door de jaren heen steeds meer trucjes die hen helpen om het leven wat gemakkelijker te maken, zoals trucjes op het gebied van communicatie. Deze trucjes worden opgemerkt door anderen en worden vaak afgeschreven als hinderlijk en misschien zelfs ongepast. Mensen die te maken hebben met hoogbegaafdheid ontwikkelen ook trucjes, maar weten deze beter te verdoezelen.

Wanneer je te maken hebt met iemand die zowel ADHD als hoogbegaafdheid in het leven heeft, dan heb je dus te maken met trucjes die opvallen en trucjes die niet opvallen. Hierdoor ontstaat er vaak een manier van handelen en denken die voor de persoon zelf ontzettend prettig is. Het maakt alles immers net even wat gemakkelijker. Echter, dit handelen wijkt af van wat anderen van de betreffende persoon graag zouden zien, of zelfs verwachten.

Dit heeft vooral te maken met onbegrip. Anderen begrijpen de manier van denken en de manier van handelen niet, maar andersom werkt dit vaak ook zo. Met begeleiding kan de kloof een stukje worden weggenomen.

Coaching en begeleiding

Helaas is het heel moeilijk om ervoor te zorgen dat iedereen zich aan gaat passen aan het gedrag en de denkwijze van iemand met de combinatie ADHD – hoogbegaafdheid. Dit moet vanzelfsprekend andersom worden aangepakt. Dit betekent niet dat de denkwijze, die door de persoon zelf als prettig wordt ervaren, volledig moet veranderen. De persoon zelf kan hier immers goed de weg in vinden en voelt zich daar goed bij.

Waar de focus vooral op moet liggen tijdens de coaching om de kloof weg te nemen is vooral om te leren hoe de gedachten van anderen werken. Het is belangrijk om te gaan kijken waar de specifieke kwaliteiten liggen en om te bepalen hoe deze kwaliteiten kunnen werken naar anderen toe. Hierdoor wordt beter uitgelicht hoe de gedachtegang van een gemiddeld persoon verloopt en kunnen er eventueel wat kleine aanpassingen worden gemaakt om beide ‘werelden’ een stukje naar elkaar toe te brengen.

Coaching kan zich dus voornamelijk richten op het herkennen van de denkwijze van de gemiddelde persoon, zodat hier wat makkelijker op ingespeeld kan worden.

Tot slot

In dit artikel hebben we ingezoomd op de relatie tussen hoogbegaafdheid en ADHD. In praktijk blijkt dat dit een veel voorkomende combinatie is. Het vaststellen van beide is vaak lastiger en het kan voorkomen dat dit weleens verkeerd gaat. Voor een daadwerkelijke diagnose adviseren wij de kennis van een professional in te schakelen.