Volgens een recent onderzoek is de frequentie van genetische varianten, geassocieerd met ADHD, geleidelijk afgenomen gedurende de evolutie van de mens vanaf de vroege steentijd tot nu.
Nieuwe genetische analyse vergelijk verschillende met ADHD in verband gebrachte genetische varianten van de moderne en vroege mens (Homo sapiens) en die van Neanderthals (Homo neanderthalensis)(( Esteller-Cucala et al: Genomic analysis of the natural history of attention-deficit/hyperactivity disorder using Neanderthal and ancient Homo sapiens samples in Scientific Reports – 2020. Zie hier: https://www.nature.com/articles/s41598-020-65322-4 )). De conclusies lijken aan te tonen dat de tragere tendens tot verandering, die waargenomen werd bij de Europese populatie, niet worden verklaard door de genetosche mix met diverse Afrikaanse populaties of de vermenging van ons genoom met dat van de Neanderthals.
ADHD is een verstoring, verandering of aanpassing van de ontwikkeling van de hersenen die een grote invloed kan hebben op het dagelijks leven van de patient. De bekende symptomen van deze aandoening van hyperactiviteit, impulsiviteit en aandachtstekorten, al kan het ene natuurlijk het gevolg van het andere zijn. De diagnose ADHD wordt in moderne populatie in de westerse wereld veel gesteld met een prevalentie die in sommige landen kan oplopen tot zo’n vijf procent bij kinderen.
Vanuit een evolutionair perspectief zou je verwachten dat alles wat schadelijk is onder de populaite uiteindelijk zou verdwijnen. Om dit fenomeen te verklaren, zijn verschillende hypothesen verzonnen – vooral gericht op de context van de overgang van het paleolithicum naar het neolithicum – zoals de zogenaamde Mismatch Theory.
Volgens deze theorie zouden culturele en technologische veranderingen, die zich in de afgelopen duizenden jaren hebben voorgedaan, ons in staat hebben gesteld onze omgeving aan te passen aan onze fysiologische behoeften op korte termijn. Op de lange termijn zouden deze veranderingen echter te snel zijn gegaan voor het tempo waarmee onze voorouders van jager-verzamelaars tot de modere mens evolueerden.
Daarom zouden typische eigenschappen van ADHD, zoals hyperactiviteit en impulsiviteit, selectief de voorkeur kunnen krijgen in omgevingen die gedomineerd werden door een nomadische manier van leven. Dezelfde kenmerken zouden echter niet meer passend zijn de haastige moderne tijd, waarin mensen vaak een vooral zittende (sedentaire) levensstijl hebben gekregen.
Met andere woorden: wat vroeger perfect was in een onrustige, maar overzichtelijke wereld, is tegenwoordig juist een probleem geworden in een rustige, maar onoverzichtelijke wereld.
De resultaten van het onderzoek zijn gebaseerd op de gegevens van 20,000 patienten met ADHD plus 35,000 mensen die als controlegroep dienst deden. De gegevens lijken aan te tonen dat, die geassocieerd zijn met (het ontstaan van) ADHD, vooral gevonden werden op delen van het DNA die intolerant waren tegen mutaties. Wat eigenlijk betekent dat juist dat deel van het DNA zich actief verzet tegen aanpassingen en waardoor het langer zal duren voordat het probleem op een natuurlijke manier zal uitsterven.
Volgens de onderzoekers is het hoge aantal mensen dat last heeft van ADHD het gevolg van een selectie die in een ver verleden heeft plaatsgevonden. Toen was het juist een positief iets. Door veranderende omstandigheden worden diezelfde eigenschappen 10,000 jaar later als negatief ervaren. In evolutionaire termen is er nog veel te weinig tijd verstreken om die eigenschappen te laten verdwijnen, waardoor de hoge prevalentie te verklaren is.
