Paracetamol is de meest populaire pijnstiller ter wereld en is de enige die veilig genoeg wordt geacht om te gebruiken tijdens de zwangerschap. Een groeiend aantal onderzoeken lijkt nu te suggereren dat het middel de ontwikkeling van kinderen in de baarmoeder zou kunnen schaden. Studies koppelen dat gebruik aan het ontstaan van astma, onvruchtbaarheid, autisme en – nu dus ook – ADHD, hyperactiviteit en emotionele problemen.
Inhoudsopgave
Onderzoeken naar paracetamol en ADHD
Een metastudie, die de gegevens van 244,940 deelnemers combineerde, ontdekte een verband tussen het gebruik van paracetamol door de moeder gedurende de zwangerschap en het risico op ADHD bij het kind[1].
Een analyse van de gegevens een groep van 8,856 kinderen, geboren tussen 1993 en 2005, bracht aan het licht dat alleen het gebruik van paracetamol gedurende de zwangerschap geassocieerd was met ADHD[2].
Een onderzoek uit Taiwan vergeleek de gegevens van 950 kinderen met ADHD met die van 3,800 kinderen zonder ADHD. Het resultaat was dat blootstelling aan paracetamol gedurende de zwangerschap tot een verhoogd risico op het ontstaan van ADHD bij kinderen leidde[3].
Tot slot werden recent de onderzoeksresultaten van een team van de Universiteit van Bristol bekendgemaakt. Ook dit onderzoek onder 14,000 kinderen tussen de leeftijden van zes maanden en elf jaar ontdekte een verband tussen het gebruik van paracetamol gedurende zwangerschap en later aan het licht komende problemen zoals hyperactiviteit en aandachtsproblemen[4].
Hoofdonderzoeker Jean Golding van het laatste onderzoek meldde dat jongens gevoeliger voor de effecten van paracetamol leken te zijn dan meisjes. Het onderzoek leidde in Engeland opnieuw tot hernieuwde waarschuwingen aan zwangere vrouwen om voorzichtig te zijn met het gebruik van de pijnstiller en altijd te kiezen voor de laagst mogelijke dosis.
In een reactie op de bevindingen van dit onderzoek vonden enkele wetenschappers echter ook dat het mogelijk kon zijn dat oorzaak en gevolg omgedraaid konden zijn doordat de reden van het innemen van paracetamol het uiteindelijke gevolg was van de ontwikkelings- en gedragsproblemen. Een eenvoudige virale infectie, waar geen antibiotica voor voorgeschreven kan worden, kan wel degelijk de oorzaak van de geschetste problemen zijn. Dat zwangere vrouwen vervolgens paracetamol slikken om de pijn te bestrijden doet wellicht een causaal verband vermoeden, maar causatie is uiteraard geen correlatie.
Veel meer onderzoek is daarom volgens de onderzoekers van alle genoemde onderzoeken noodzakelijk.
Advies paracetamol en zwangerschap
Het mogelijke verband tussen het gebruik van paracetamol en het ontstaan van ADHD is zeker niet nieuw. Al in 2017 bestudeerde het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen het beschikbare materiaal. Het College liet het bestaande advies ongewijzigd [5] en dat advies is in principe gelijk aan het Britse advies:
- Gebruik paracetamol alleen als het echt nodig is, zo kort mogelijk en in de laagst mogelijke dosering
- Paracetamol is het middel van voorkeur bij koorts en pijn tijdens de zwangerschap en
- Bij twijfel of vragen: overleg met uw arts of apotheker.
Op basis van het beschikbare bewijsmateriaal ziet het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen dus vooralsnog geen reden om het advies aan te passen. Dat is gezien het nog zeker niet bewezen oorzakelijke verband tussen paracetamol en ADHD de meest voor de hand liggende beslissing.
Bronnen
- Gou, X., Wang, Y., Tang, Y., Qu, Y., Tang, J., Shi, J., … Mu, D. (2019). Association of maternal prenatal acetaminophen use with the risk of attention deficit/hyperactivity disorder in offspring: A meta-analysis. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 53(3), 195–206. https://doi.org/10.1177/0004867418823276
- Liew, Z., Kioumourtzoglou, M.-A., Roberts, A. L., O’Reilly, É. J., Ascherio, A., & Weisskopf, M. G. (2019). Use of Negative Control Exposure Analysis to Evaluate Confounding: An Example of Acetaminophen Exposure and Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder in Nurses’ Health Study II. American Journal of Epidemiology, 188(4), 768–775. https://doi.org/10.1093/aje/kwy288
- Chen, M.-H., Pan, T.-L., Wang, P.-W., Hsu, J.-W., Huang, K.-L., Su, T.-P., … Bai, Y.-M. (2019). Prenatal Exposure to Acetaminophen and the Risk of Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder. The Journal of Clinical Psychiatry, 80(5). https://doi.org/10.4088/JCP.18m12612
- Eurekalert.org. (2019, 15 september). Childhood behavior linked to taking paracetamol in pregnancy. Geraadpleegd op 18 september 2019, van https://www.eurekalert.org/pub_releases/2019-09/uob-cbl091219.php
- College ter Beoordeling van Geneesmiddelen. (2019, 15 september). Ongewijzigd advies gebruik paracetamol bij zwangerschap. Geraadpleegd op 5 december 2019, van https://www.cbg-meb.nl/actueel/nieuws/2017/08/10/ongewijzigd-advies-gebruik-paracetamol-bij-zwangerschap
