Kamille is een plant die in heel Europa voorkomt. Het is een eenjarige plant die bloeit van mei tot september. De witte bloemen hebben een sterke en kenmerkende geur. Kamille is al van oudsher bekend om de geneeskrachtige eigenschappen die eraan toegedicht worden. Omdat hier vaak geen wetenschappelijk onderzoek aan vooraf is gegaan mag dit niet als feit worden beweerd. Maar veel mensen geloven erin dat ze wel degelijk baat hebben bij het gebruik van medicatie waar kamille in is verwerkt.
Inhoudsopgave
Wat is kamille?
De Echte Kamille zoals hij officieel wordt genoemd behoort tot de familie van de composieten. De plant vormt zaad dat in september opkomt met een klein plantje. Vervolgens overwintert de plant om in het voorjaar uit te lopen met veel vertakkingen. De Echte Kamille kan tot zo’n 60 centimeter hoog worden. De bloemetjes zijn geel met wit. De plant vormt lintbloemen en buisbloemen. De lintbloemen zijn wit, de buisbloemen zijn geel van kleur. Kamille is gemakkelijk te herkennen aan de overduidelijke zoete geur die de bloemen verspreiden.
Zoals met veel planten het geval is heeft ook de kamille vele andere namen waaronder de plant bekend staat. In andere talen heet de plant bijvoorbeeld German Chamomille (Engels), Echte Kamille (Duits) en in het Frans heeft de plant zelfs drie gangbare namen namelijk Matricaire, Camomille Allemande of Camomille Commune. Maar ook in Nederland en België kennen we de plant niet alleen onder de meest gangbare benaming kamille. Het plantje wordt onder andere Stinkende Meide, Appelein, Stjorikblom en Zere-Ogen-Kruid genoemd. Deze bijnamen dankt de plant aan de geur die niet door iedereen wordt gewaardeerd en aan geneeskrachtige eigenschappen die aan de plant worden toegedicht.
De geschiedenis van kamille
In de oudheid werd kamille al gebruikt en ook beschouwd als geneeskrachtig. In de maag van het gemummificeerde lichaam van de Egyptische koning Ramses II werd bijvoorbeeld kamillestuifmeel aangetroffen. De Germaanse god Balder, de God van de Zomer en van het Licht kreeg kamille geofferd. Het werd Balders Bra genoemd, ‘de wenkbrauwen van Balder’. Lang heerste het bijgeloof dat je onkwetsbaar was voor hekserij zolang je kamille bij je droeg. In de middeleeuwen werd het gebruikt in tuinen om er wandelpaden en banken mee te laten begroeien. De geur kwam vrij door erover te lopen of op een begroeid bankje te gaan zitten.
De Plantendokter
Kamille werd in het verleden vaak “De Plantendokter” genoemd. Die bijnaam dankt het plantje aan het feit dat veel planten goed gedijen en soms zelfs genezen van bepaalde aandoeningen als je de plant erbij in de buurt zet. Daarom wordt kamille in veel tuinen gebruikt als “opvuller” tussen bloembedden. Om geneeskrachtige eigenschappen voor aandoeningen bij mensen aan te tonen wordt er veel onderzoek gedaan tot op de dag van vandaag.
De mythologie achter kamille
De verschillende onderdelen van de kamille worden al vele eeuwen gebruikt om bepaalde aandoeningen mee te genezen of te verminderen. De buisbloemen die geel van kleur zijn verwijzen naar het hart, de gal en de lever. De holle bloembodem wordt gebruikt voor aandoeningen aan de luchtwegen of de spijsvertering. Infecties en vrouwenkwalen kunnen worden bestreden door de witte lintbloemen. Geborgenheid en moederlijke zorg wordt uitgestraald door de bladeren, die in de wintermaanden opgekruld zijn en zich ontvouwen als het blad van varens zodra de temperatuur stijgt. Het zenuwstelsel heeft baat bij de etherische oliën die de stengels bevatten. ’s Nachts zijn de bloemen gesloten en naar beneden gebogen. Zodra de zon opkomt richten de bloemen zich naar het licht. Dit symboliseert liefde en warmte die de plant vervolgens aan de mens doorgeeft.
Geneeskrachtige eigenschappen van kamille
Uit de kamille kunnen de volgende stoffen worden gewonnen:
- Bitterstoffen
- Looistoffen
- Etherische olie (azuleen)
- Bisabolol (bestrijdt krampen)
- Glycosiden (voor vochtafdrijving)
- Cumarine (werkt licht verdovend)
- Belleferon (doodt schimmels)
- Slijmstoffen
- Valepropriaten (voor ontspanning van de darmen)
- Salicylzuur (tegen pij en koorts)
- Vitamine A. B en C
- Mineralen P, Fe en S
Geneeskundig gebruik in Nederland
Los van andere geneeskrachtige eigenschappen wordt kamille in Nederland vooral gebruikt bij verkoudheid. Je kunt een stoombad maken met verse kamille. Dit geeft verlichting bij verstopte luchtwegen. Kamille is in principe vrij onschuldig en kan dus zonder problemen gebruikt worden. In een enkel geval treedt een allergische reactie op. Je kunt kamille kopen bij drogisterijen, reformhuizen en apothekers, de laatstgenoemde is meestal wel veel duurder. Gebruik het niet langer dan zo’n vier weken. Als de klachten dan niet sterk zijn verminderd wordt geadviseerd om een arts te raadplegen.
Kamillethee maken
Wanneer je kamille wilt gebruiken om bepaalde kwalen mee te bestrijden is de beste manier om er thee van te zetten. Dit is vrij eenvoudig. Kook hiervoor de gewenste hoeveelheid water. Laat het water iets afkoelen, als het te warm is vermindert het effect. Voeg 2 eetlepels gedroogde kamille toe of 4 eetlepels verse kamille. Het is handig om een thee ei of dichte theezeef te gebruiken. Giet anders de thee door een zeefje voordat je deze gaat drinken. Laat de thee minimaal 5 minuten trekken om de het goed in het water te laten oplossen. Los van eventuele geneeskrachtige eigenschappen is kamillethee ook gewoon erg lekker om te drinken.
Maagproblemen
Er is breed onderzoek gedaan naar de invloed van kamille op bepaalde klachten. Daarbij werd meestal gebruik gemaakt van een combinatie van verschillende planten. Het is dus lastig aan te tonen dat kamille specifiek geneeskrachtige kwaliteiten heeft. Maar middeltjes die kamille bevatten zijn wel degelijk effectief gebleken tegen met name maagklachten zoals misselijkheid en braken en brandend maagzuur. Ook wordt kamille gebruikt om koliek bij baby’s te bestrijden. Mensen die behandeld worden tegen kanker hebben vaak last van blaasjes en zweertjes in de mond. Het ongemak hiervan kun je verlichten door je mond te spoelen met kamille.
Slapeloosheid
Als je last hebt van slapeloosheid kun je kamillethee drinken om te ontspannen. Je kunt gedurende de dag een aantal koppen thee met kamille drinken. Het helpt soms ook om een half uurtje voor het slapen gaan een kopje kamillethee te drinken. Een bad met etherische oliën waaronder kamilleolie kan helpen om te ontspannen. Zo kun je de slaap soms wat makkelijker vatten. Al vele eeuwen wordt het middel om deze reden gebruikt over de hele wereld.
De bestrijding van migraine
Als je last hebt van migraine kan het helpen om een kopje kamillethee te drinken. Doe dit dan wel voordat de migraineaanval doorzet. Het effect is op dat moment het beste. Als je eenmaal midden in een migraine aanval zit werkt het vaak niet goed meer, ook omdat veel mensen die migraine hebben gaan braken.
Behandeling van PDS
PDS, het Prikkelbare Darm Syndroom, is een aandoening die veel mensen parten speelt. Zij kunnen kort na het nuttigen van een maaltijd last krijgen van hevige darmkrampen en acute diarree. Als je hier last van hebt kun je voordat je gaat eten een kopje kamillethee drinken. Ook als je last hebt van diarree kan het helpen om kamillethee te drinken om de bijbehorende buikpijn te laten verminderen. Maar ook als je geen symptomen hebt kan het drinken van kamillethee ervoor zorgen dat je darmen minder snel opspelen. Het heeft dus ook een duidelijk preventieve werking.
Menstruatiepijn
Veel vrouwen hebben last van buikkrampen rond het begin van en tijdens de menstruatie. Daarnaast kampen veel vrouwen met PMS, het Pre-Menstrueel Syndroom wat hen labiel en prikkelbaar maakt. Heb jij hier ook last van? Of is je vrouw of vriendin iedere maand niet te genieten als ze ongesteld moet worden? Verwen haar dan met een heerlijk kopje kamillethee en de symptomen zullen in veel gevallen verminderen.
Een kamillebad tegen psoriasis
Psoriasis is een vervelende en hardnekkige huidaandoening. Als je hier last van hebt kun je kamillethee drinken om de vorming van de pijnlijke en jeukende plekken te verminderen. Een kamillebad kan ook erg heilzaam zijn. Laat het bad vollopen en zet ondertussen thee met minimaal 4 zakjes thee die je minimaal 15 minuten laat trekken. Voeg vervolgens de thee aan het badwater toe en blijf hier minimaal een kwartier in liggen.
Verlichting bij brandwonden, schaafwonden en snijwonden
Heb je een pijnlijke brandwond? Zet dan een sterke kop kamillethee van minimaal 3 zakjes gedroogde thee die je lang laat trekken. Maak vervolgens een koud kompres dat je op de plaats van de wond direct op de huid kunt leggen. De kamille heeft een verlichtende en helende werking. Ook schaafwonden en snijwonden genezen sneller als je ze behandelt met een kompres van kamillethee. In kamille zitten namelijk anti-inflammatoire, antioxiderende en antimicrobiële stoffen. Proeven met ratten hebben aangetoond dat de genezing van de huid met kamille wordt versneld.
Een goed middel tegen infecties
Veel mensen worden in de winter verkouden of krijgen griep. Wil je dit proberen te voorkomen dan kun je preventief kamillethee drinken. Word je toch verkouden, drink dan meerdere keren per dag een kopje warme kamillethee. Het verzacht en de stoffen in kamille zorgen ervoor dat je sneller hersteld bent van je virusinfectie. Ook bij bacteriële infecties kan kamillethee helpen.
Aambeien en maagzweren
Als je last hebt van aambeien kun je hiervoor een zalf kopen. Die bevat vaak kamille omdat dit aantoonbaar kalmerend werkt. De zalf dient uiteraard op de huid rond de anus te worden aangebracht voor een zo goed mogelijke werking. Als je een maagzweer hebt kan het helpen om kamillethee te drinken. Studies hebben aangetoond dat kamille verlichtend en helend kan werken bij een maagzweer.
Kamille voor je haar
Er zijn shampoos op de markt die kamille bevatten. Het helpt namelijk tegen de bestrijding van roos. Daarnaast zorgt het voor een gezonde hoofdhuid. En wil je je haar een beetje blonder en lichter maken? Was het dan met kamilleshampoo en je zult merken dat het na verloop van tijd lichter en helderder blond van kleur wordt. Wil je een perfecte zomercoupe, begin er dan op tijd mee.
Gebruik van kamille in gerechten
Kamille wordt sporadisch gebruikt in gerechten. Zo wordt er een azijn van gemaakt die kan worden gebruikt in salades of als smaakmaker in sauzen en dressings. Daarnaast kunnen jonge kamilletwijgjes worden verwerkt in rauwe gerechten zoals een gemengde salade. Heel gangbaar is dit niet maar er zijn wereldwijd culturen waar het wel gebeurt. De plant groeit over de hele wereld, met uitzondering van de poolgebieden en tropische streken. Daarom is de toepassing ook erg verschillend.
Heeft kamille bijwerkingen?
Je denkt nu misschien: Leuk, al die goede eigenschappen van kamille. Maar heeft het ook bijwerkingen? Kun je kamille onbeperkt en in alle gevallen gebruiken als je een kwaal hebt waar het tegen zou kunnen helpen? Als je gezond bent kun je kamille zonder bezwaar gebruiken. Let echter op dat je geen overdosis krijgt. Twee of drie kopjes kamillethee per dag kunnen doorgaans geen kwaad. Maar drink er geen liters van. Dit zal een eventueel helend effect zeker niet versterken.
Houd er rekening mee dat kamille slaperig kan maken. Drink het dus niet als je nog auto moet rijden of als je machines moet bedienen. Het kan voorkomen dat je huid allergisch reageert op kamille. Als dat bij jou het geval is, gebruik dan geen kompressen met kamille voor bijvoorbeeld wondbehandeling. Drink liever geen kamillethee als je bloedverdunners slikt, het bevat namelijk ook een stof die bloed verdunnend kan werken en dat is dan te veel van het goede. Tot slot: Ben je zwanger, drink dan liever geen kamillethee. Studies hebben aangetoond dat dit in uitzonderlijke gevallen een abortus kan veroorzaken.
Waar is kamille verkrijgbaar?
Wil je de geneeskrachtige eigenschappen van kamille eens uitproberen? Dat kan heel eenvoudig, want kamillethee is zeer breed verkrijgbaar. Je vindt het bijvoorbeeld meestal gewoon in het theeschap van de supermarkt. Als dat niet het geval is dan heeft deze online drogist het ook zeker. Zalven, cremes en voedingssupplementen met kamille vind je bij drogisterijen en reformhuizen. Natuurlijk kun je ook zelf kamille in je tuin planten en de bloemen vers of gedroogd gebruiken om thee van te trekken.
Tot slot
Kamille heeft vele goede eigenschappen. Veel geneeskundige werking is aangetoond met onderzoeken. Maar houd er rekening mee dat het een alternatief geneesmiddel is. Gebruik het dus alleen om op het oog onschuldige kwaaltjes mee te bestrijden die doorgaans van voorbijgaande aard zijn. Er zijn bijvoorbeeld studies die beweren dat kamille tegen kanker zou helpen. Ook al is dit het geval, dit betekent natuurlijk niet dat als je vermoedt dat je kanker hebt niet naar de dokter moet gaan. Bij ernstige aandoeningen is het sowieso zeer aan te raden om dit met een arts te bespreken en niet op eigen houtje kamillethee te gaan gebruiken in combinatie met bijvoorbeeld andere medicijnen of therapieën.
