Het woord rijangst zegt het eigenlijk al, je hebt angst om te rijden. Je voelt je niet comfortabel om een auto te besturen. En je krijg misschien al een gevoel van angst als je eraan denkt dat je dat zou moeten doen. Er zijn veel gradaties in het hebben van rijangst. Maar bij alle vormen van rijangst is het vooral heel vervelend om het te hebben. Het kan je dagelijkse leven beïnvloeden, al helemaal als je afhankelijk bent van het gebruik van een auto om naar je werk te gaan bijvoorbeeld.
Inhoudsopgave
Wat is Rijangst?
Rijangst valt onder de categorie reisangst. Reisangst is breder dan rijangst en omvat ook angsten voor vliegen, treinreizen of angsten die ontstaan als je in een ruimte met veel mensen bent. Dit kan zijn op bijvoorbeeld een station of vertrekhal. Mensen die een reisangst hebben staan continue op scherp op die momenten en zullen verschillende symptomen krijgen of ontwikkelen die de angst voeden.
Het probleem dat vaak ontstaat bij rijangst is niet alleen de rijangst zelf, maar ook de angst voor de lichamelijke reactie die veel mensen ervaren. Er ontstaat paniek in het lichaam, je kan hartkloppingen krijgen, zweetaanvallen en last krijgen van duizelingen. Dit zijn momenten dat mensen de controle verliezen en dat kan een gevoel van onmacht geven. Ook kan hierdoor juist de paniek toenemen. Het is dan niet zozeer de rijangst zelf, maar de symptomen die men vertoont tijdens het rijden of het idee van moeten rijden, die ervoor zorgen dat er paniek ontstaat.
Als dit meerdere malen gebeurt, zal de persoon de angst voor rijden en de bijbehorende symptomen sterker kunnen ontwikkelen. Als deze angsten en symptomen elke keer gaan opkomen op die momenten, dan spreek je van een stoornis. Er ontstaat een vicieuze cirkel die soms lastig te doorbreken is.
Oorzaken van rijangst
Er zijn veel verschillende oorzaken mogelijk bij de ontwikkeling van een rijangst:
Je hebt last van een angststoornis
Als je een angststoornis hebt, ben je al gevoeliger voor bepaalde situaties waarin je het gevoel kan hebben paniek te krijgen. Of je hebt het gevoel dat er echt iets mis kan gaan op dat moment. Dat kan bijvoorbeeld bij claustrofobie. Hierbij heb je last van angst in ruimtes die gesloten zijn. Of je hebt angst om over te geven (emetofobie). Dit soort angsten kunnen een trigger geven tijdens het rijden waardoor je een paniekaanval krijgt. Als je bijvoorbeeld moet stilstaan in een tunnel in de auto, dan kan dat al voldoende zijn om paniek te veroorzaken in je lichaam. Als je het gevoel hebt dat je nergens naartoe kan en vastzit bezorgt stress in je hoofd en lichaam.
Stress of spanning in je leven
Als je voor een periode veel stress of spanning in je leven hebt gehad, dan kan dit angst voor het rijden triggeren. Als je stress in je leven hebt, gaat je hartslag vaak omhoog, je piekert veel, je zweet en heb slaapproblemen. Deze dingen kunnen ertoe leiden dat je minder ontspannen achter het stuur zit. Als je stress in je lijf hebt zitten, reageer je anders in bepaalde situaties.
De routine is eruit
Wat ook veel voorkomt is dat je helemaal niet vaak rijdt, waardoor je een angst ontwikkelt als je weer moet rijden. Stel je hebt je rijbewijs gehaald, maar verder geen auto in het dagelijks leven. Dan kan het zo zijn dat je een aantal jaar niet meer achter het stuur zit. Je verliest je zelfvertrouwen en kan het gevoel hebben dat je niet meer goed weet hoe je auto moet rijden. Zodra je dan niet in de auto meer stapt, zal die drempel alleen maar hoger worden. Dus ook door vooral niet te rijden kan je een rijangst ontwikkelen.
Een verkeerstrauma
Stel je hebt altijd auto gereden en dat ging heel lang goed. Totdat je een ongeluk hebt meegemaakt en dit gevolgen heeft gehad voor jezelf of de bijrijder. Dan zit de schrik erin. Het kan zijn dat je een verschrikkelijk ongeluk hebt meegemaakt en je daarna zo bewust bent van hoe het fout kan gaan, dat je een angst ontwikkelt. Ook kan je een rijangst ontwikkelen als het wel helemaal goed is afgelopen. De angst die je dan hebt zit meer in de gedachte dát het helemaal fout had kunnen aflopen. En dat het mogelijk weer kan gebeuren.
Grote gebeurtenis
Je kan ook een rijangst ontwikkelen door een andere grote gebeurtenis in je leven. Als je bijvoorbeeld lang ziek bent geweest of zwanger bent geweest, kan je met een ander gevoel achter het stuur kruipen. Ook hierbij zal je je bewuster zijn dat het slecht zou kunnen aflopen.
Faalangst heeft de overmacht
Vele mensen kampen met faalangst in hun leven. Faalangst duikt vaak op als iemand moet presteren. Er zijn verschillende manieren hoe iemand kan reageren op faalangst. Zo kan het zijn dat iemand totaal dichtslaat en niks uit zijn of haar handen krijgt. Een ander gaat juist proberen iets zo perfect mogelijk af te leveren en loopt hierbij zichzelf voorbij of is nooit tevreden. Faalangst om te rijden is ook een vorm. Je hebt het gevoel het niet te kunnen of niet goed te doen. Je bent bang dat het fout gaat en jij dan de schuldige bent voor een ongeluk. Faalangst is vaak een diepgewortelde angst die al ontstaat in de puberteit.
Doemdenken
Je kan ook een rijangst ontwikkelen als je een ding van het bovenstaande niet hebt. Het kan zijn dat je een doemdenker bent. Je bent geneigd om naar de mogelijk negatieve gevolgen te kijken van situaties. Zo kan je tijdens een autorit in je hoofd alle doemscenario’s langsgaan. Je stelt je voor dat je een ongeluk krijgt of dat de brug net instort als je erop rijdt. Of je vertrouwt de persoon naast je niet en denkt dat diegene niet op zou letten als er iets gebeurt. Hierdoor kan er dus ook een rijangst ontwikkelt worden.
Rijangst als bijrijder
Het kan ook zijn dat je bang bent in het verkeer als bijrijder. Je vertrouwt de rijder misschien wel niet of je bent bang dat een idioot op de weg niet oplet en jullie aanrijdt. Vaak heeft de rijangst als bijrijder te maken met controle willen hebben over de situatie. Als bijrijder heb je dat natuurlijk niet, je verliest het gevoel van controle en dat kan een uitdaging zijn.
