Naar aanleiding van een recente wetenschappelijke analyse durven wetenschappers te melden dat er behoorlijk sterk bewijs is dat sommige medicijnen, die voorgeschreven worden bij de behandeling van ADHD, ook kunnen worden ingezet bij de behandeling van de ziekte van Alzheimer. Het gaat hier specifiek om medicijnen zoals atomoxetine, een selectieve noradrenerge heropnameremmer en leidt voornamelijk tot een toename van noradrenaline in de hersenen.
Noradrenerge geneesmiddelen richten zich op de neurotransmitter noradrenaline. Het is een chemische stof die door sommige zenuwcellen in de hersenen en in de bijnier wordt aangemaakt. Het kan functioneren als zowel een neurotransmitter (een chemische boodschapper die door zenuwcellen wordt gebruikt) als een hormoon (een chemische stof die in het bloed reist en de werking van andere cellen of organen regelt). Noradrenaline wordt afgegeven door de bijnier als reactie op stress en lage bloeddruk.
Dit netwerk is van cruciaal belang voor opwinding en veel cognitieve processen, waaronder aandacht, geheugen, leren, actiebereidheid en onderdrukking van ongepast gedrag. Noradrenerge verstoring treedt al vroeg in de ziekte van Alzheimer op en draagt bij aan de kenmerkende cognitieve en neuropsychiatrische symptomen van de aandoening, wat aangeeft dat het noradrenerge systeem een interessant doelwit zou kunnen zijn voor medicamenteuze behandeling.
Daarom zochten de wetenschappers naar klinische onderzoeken die tussen 1980 en 2021 werden gepubliceerd en waarin noradrenerge geneesmiddelen, zoals methylfenidaat, atomoxetine en guanfacine, waren gebruikt om de cognitieve en/of neuropsychiatrische symptomen bij mensen met neurodegeneratieve aandoeningen mogelijk te verbeteren. In totaal werden 19 gerandomiseerde gecontroleerde studies opgenomen in deze analyse. Deze waren gericht op de ziekte van Alzheimer en andere milde cognitieve stoornissen, waarbij in totaal 1811 patiënten betrokken waren: zes van deze studies werden beoordeeld als ‘goed’, zeven als ‘redelijk’ en zes als ‘slecht’. De resultaten van de beste tien onderzoeken, waarbij 1300 patiënten betrokken waren, werden samengevoegd voor globale cognitie: oriëntatie/aandacht, geheugen, verbale vloeiendheid, taal en visueel-ruimtelijk vermogen. Hieruit bleek een klein, maar significant positief effect van noradrenerge geneesmiddelen op de algehele cognitie, zoals gemeten door het Mini-Mental State Exam of de Alzheimer’s Disease Assessment Scale. De resultaten van acht klinische onderzoeken, waarbij 425 patiënten betrokken waren, werden vervolgens samengevoegd voor gedrag en neuropsychiatrische symptomen, agitatie en apathie. En dit toonde een groot positief effect van noradrenerge geneesmiddelen op apathie. “Gebruik van gevestigde noradrenerge geneesmiddelen biedt hoogstwaarschijnlijk een effectieve behandeling bij de ziekte van Alzheimer voor algemene cognitie en apathie”,
zeggen de onderzoekers. Maar er moeten eerst verschillende factoren worden overwogen, waarschuwen ze. Deze omvatten antwoorden op de vraag welke groepen patiënten het meest zouden kunnen profiteren van het geneesmiddel, welke dosis de beste resultaten zal opleveren en of het gebruik ook interactie met andere medicijnen kan opleveren.
Bron: David et al: Cognitive and neuropsychiatric effects of noradrenergic treatment in Alzheimer’s disease: systematic review and meta-analysis in Journal of Neurology Neurosurgery & Psychiatry – 2022
