10 tips om te leren snellezen

Snellezen is het beduidend sneller lezen van teksten zonder of met minimaal begripsverlies. Het lezen van een fors document kan een flinke en tijdrovende klus zijn. Hoe snel iemand klaar is het met het lezen van een rapport van 200 pagina’s, is afhankelijk van het leestempo van de lezer. Veel mensen zien er tegenop om bijvoorbeeld de polisvoorwaarden van hun verzekering te moeten lezen, zeker als zo’n document makkelijk 50 pagina’s vol droge materie beslaat. Vooral in situaties waar er veel informatie gelezen moet worden is snellezen de uitkomst.

In dit artikel zetten we daarom tien tips op een rijtje om te leren snellezen. Om te leren snellezen is immers geen talent of talenknobbel benodigd. Iedereen kan het leren met een beetje oefening.

 1) Snellezen met een pen

Ten eerste is het raadzaam om een pen te gebruiken bij het snellezen. Het is veruit de gemakkelijkste en meest gebruikte manier om de leessnelheid op te schroeven. Het gebruik van een pen zit eigenlijk ‘tussen onze oren’. Onze ogen geleiden namelijk de pen. Daardoor kunnen onze ogen in een vloeiende beweging over de zinnen heengaan. Dat scheelt een hoop tijd.

Het gevaar van snellezen zonder een pen te gebruiken, is dat we steeds terugspringen naar een eerder gelezen fragment (repetitie). Dat kost tijd en focus. De truc is de pen precies onder de regel te houden, zodat de tekst goed te lezen is. Richt de aandacht op het puntje van de pen. Kijk dus niet naar de pen zelf, maar wel naar de snelheid die de pen maakt. De snelheid van de pen is zelf te bepalen.

1.1) Spreeder

Een goed alternatief voor de pen is het online programma Spreeder. Spreeder is een online programma dat een tekst woord voor woord kan tonen. Het voordeel hiervan is dat je gedwongen wordt een bepaalde leessnelheid aan te houden. De tekst en leessnelheid kunnen jezelf bepaald worden, waardoor het ook geschikt is om eigen teksten mee te lezen.

2) Houding

Bij het snellezen is het belangrijk een goede houding te hebben. Sneller lezen is een resultaat van een actieve houding. Heel veel mensen lezen onderuit gezakt in hun stoel of lezen in bed voor het slapengaan. Lezen met een kromme rug is slecht voor het leestempo en voor de gezondheid. De longen kunnen zich namelijk niet voldoende met lucht vullen, waardoor er minder zuurstof bij de hersenen komen. Dat betekent dat men zich vaak minder snel kan focussen en sneller hoofdpijn krijgt. De oplossing is te lezen met een rechte rug en de voeten op de grond te zetten. Een veel gebruikte tip is door op het puntje van de stoel te gaan zitten.

3) Ontspanning

Veel mensen hebben honderden zorgen tijdens het lezen. Daardoor vergeten ze waar de tekst over ging. In tegenstelling tot vaak gedacht, heeft dit niets met discipline of concentratie te maken. Het is belangrijk het hoofd leeg te maken alvorens te beginnen met snellezen.

Dat kan door een goede houding aan te nemen en diep in en uit te ademen. De voeten moeten de grond raken. Daarnaast raden we aan om per hoofdstuk even een momentje te gebruiken waarin de lezer even iets anders doet. Het in één keer stug doorlezen is vermoeiend en komt het leestempo vaak niet ten goede.

4) Voldoende licht

Zoals we al hebben geconstateerd, lezen veel mensen in bed. Dat kan slecht voor de houding zijn, maar ook voor de ogen. Een goede verlichting is belangrijk om een tekst snel te kunnen lezen. Als er namelijk weinig licht op de letters valt moeten de ogen meer moeite doen om een tekst correct te lezen. Lees dus vooral bij daglicht in de buurt van een raam. ’s Avonds is het slim de lamp aan te zetten of te lezen onder een leeslamp.

5) Voorkom afleiding

Afleiding is één van de grootste leesproblemen waardoor mensen vaak niet kunnen snellezen. We horen dingen op de radio, zien scenes op televisie en zijn onbewust daar meer mee bezig dan de tekst die we lezen. Het is belangrijk alle afleidingen zoveel mogelijk uit te zetten.

Dat kan bijvoorbeeld gelden voor het televisiekijken tijdens het lezen. Maak een keuze: of televisiekijken, of snellezen. Beide tegelijk is onmogelijk. Zorg daarnaast voor een rustige werkplek waar men ongestoord kan lezen. Daarnaast is het heel verleidelijk steeds even op de mobiele telefoon te kijken als we een nieuw berichtje krijgen. Zet dit soort apparatuur daarom het liefst tijdelijk uit.

6) Doel bepalen

Bepaal eerst het doel alvorens te beginnen met snellezen. Een vaak gehoord excuus is dat mensen het boek dat ze lezen interessant vinden. In principe is dat een cliché die ook nog eens niet waar is. Want niemand leest voor zijn lol de polisvoorwaarden. Er zijn ook maar weinig mensen die met veel plezier hun autotheorie doornemen. Lezen is in dit geval een noodzakelijk kwaad. Om toch succes te hebben met snellezen, is het belangrijk eerst eens na te denken wat we ermee willen bereiken.

Op die manier kunnen we overbodige stukken overslaan en ons extra focussen op de belangrijke onderdelen. Niet elke alinea is even interessant of relevant voor het doel. Deze kunnen dus gemakkelijk worden overgeslagen zonder de context te missen. Belangrijk is wel eerst even te scannen om repetitie (het steeds opnieuw teruglezen) te voorkomen.

7) Lees niet steeds opnieuw terug

Heel veel mensen hebben de gewoonte steeds een alinea of zin opnieuw te lezen wanneer we deze niet begrijpen. Een onderdeel van snellezen, is dat we flink door blijven lezen. Repetitie verlaagt het leestempo en bovendien ook de focus. Probeer dus de discipline op te brengen gewoon door te lezen het gebruik van Spreeder kan hierbij handig zijn.

Ook als een alinea minder duidelijk is. In veel gevallen zijn de opvolgende alinea’s namelijk een uitleg van voorgaande alinea of stelling. Het is niet erg niet alles te begrijpen. In veel gevallen heeft de auteur namelijk niet de bedoeling gehad de lezer te laten focussen op minder belangrijke details. Daarom is het doorhebben van de grote lijnen van een boek vaak meer dan voldoende.

8) Breaks

Sommige lezers hebben de discipline en het geduld uren achterelkaar te kunnen lezen, terwijl anderen na een half uurtje al moe zijn. Uren achterelkaar lezen is niet productief, zo blijkt uit onderzoek. Wij adviseren ongeveer 60 tot 90 minuten achter elkaar te lezen. Dat is tevens ook de maximale tijd. Na deze tijd hebben de hersenen rust nodig om tot krachten te komen. Door steeds door te lezen worden we sneller vermoeid, kunnen we ons minder concentreren en beseffen we ook minder goed wat we eigenlijk gelezen hebben.

Een goed idee is het toepassen van de pomodoro-techniek. Ga 50 minuten snellezen en neem dan 10 minuten pauze. Er is bovendien verschillende (gratis) software op het internet te vinden die hierbij kunnen helpen.

9) Scannen

Alvorens een tekst beginnen te lezen, is het slim de tekst alvast even te scannen. Scannen is niet hetzelfde als snel lezen. Kijk maximaal vier seconden naar een pagina en bedenk daar steekwoorden bij. Associeer het gelezene met plaatjes en dikgedrukte stukjes. Dit is te vergelijken met het maken van een puzzel. Eerst kijkt men naar de doos, om vervolgens met de randen en kleuren te beginnen. Door te weten hoe de context eruit ziet, is de puzzel sneller af te maken.

10) Water drinken

Indien de lezer regelmatig hoofdpijn heeft tijdens het (snel)lezen, dan komt dit mogelijk door een tekort aan vocht in de hersenen. De hersenen bestaan voor 80 procent uit water en daarom is het raadzaam voldoende te drinken. Een klein tekort aan water kan de concentratie al tot 50 procent verminderen.

Tot slot

Nu we verschillende tips hebben gelezen om te leren snellezen, kunnen we deze tips toepassen. Probeer zoveel mogelijk tips uit en een draai in de verschillende strategieën te vinden. Probeer repetitie zoveel mogelijk te vermijden en lees altijd met een pen. Onthoud dat iedereen kan leren snellezen, ook als hij van nature geen lezer is. Veel succes! En bedenk: oefening baart kunst!